Ғарибий ва Чархий

Maqolada XIX asrning ikkinchi yarmi va XX asr boshlaridagi Qo'qon adabiy muhitining vakili, sohibdevon shoir Ğaribiyning hayoti va ijodi, uning Charxiy bilan bo'lgan adabiy aloqalari tahlil qilingan. Ğaribiyning an'anaviy ijod yo'lini saqlab qolgani, axloqiy-irfoniy va falsafiy qarashlarida sobit turgani uchun sho'rolar davrida noma'lumlikka mahkum etilgani, istiqlol tufayli uning ijodi qayta kashf etilgani haqida so'z boradi. Maqolada Ğaribiyning Charxiyga yozgan she'riy maktublari, ularning do'stona va ijodiy aloqalari ochib berilgan.

Asosiy mavzular

Qo'qon adabiy muhiti: XIX asrning ikkinchi yarmi va XX asr boshlarida Qo'qon adabiy muhiti o'zining serqirraliligi va keng qamrovliligi bilan ajralib turadi. Bu muhitda ko'plab iste'dodli shoirlar kamol topgan. Amir Umarxon davridagi adabiy maqomini tiklab, ko'plab shoirlar uyushgan holda faoliyat ko'rsatgan.
Ğaribiyning hayoti va ijodi: Ğaribiy (1877-1961) Qo'qon adabiy muhitining bevosita ta'sirida shakllangan sohibdevon shoirdir. U Marg'ilonda tug'ilgan, mashhur mutasavvif shoir Huvaydo avlodidan. 1911-yilda "Ğaribiy", 1917-yildan "Muxbir", 1926-yildan esa "Shuhrat" taxalluslari bilan ijod qilgan.
Ğaribiy va Charxiyning adabiy aloqalari: Ğaribiyning Charxiy bilan do'stona va ijodiy aloqalari uning Ёrmozorda ekanida boshlangan va Chirmonga ko'chib ketgandan keyin ham davom etgan. Ular o'rtasidagi she'riy maktublar bu aloqalarning dalilidir. Ğaribiy Charxiyni tab'i baland fasiq kalom shoirlardan deb bilgan.
Ğaribiyning sho'rolar davridagi taqdiri: Ğaribiy o'zining axloqiy, falsafiy va estetik tamoyillariga sodiq qolgani va mafkuraviy tazyiqlarga qaramay, buni badiiy ijodida aks ettirishga jur'at etgani uchun sho'rolar davrida noma'lumlikka mahkum etilgan.