Технология мягких лекарственных форм. Мази
Ushbu kitobda farmatsevtik texnologiya fanining malhamlar tayyorlashga oid asosiy tushunchalari, xususiyatlari, turlari va usullari batafsil yoritilgan. Unda malhamlarning ta'rifi, afzalliklari va kamchiliklari, klassifikatsiyasi, tarkibi, qo'llanilishi va asosiy talablari ko'rib chiqilgan. Shuningdek, malhamlar tayyorlashda ishlatiladigan asoslar, ularning turlari, xususiyatlari va tanlash mezonlari keltirilgan. Kitobda gomogen malhamlar tayyorlash texnologiyasi, malhamlar tarkibiga dorivor moddalarni kiritish usullari va ofitsinal hamda individual retseptlar asosida malhamlar tayyorlash bo'yicha amaliy maslahatlar berilgan.
Asosiy mavzular
- Malhamlarning umumiy ta'rifi va xususiyatlari: Malham - bu teriga, yaralarga yoki shilliq pardalarga surtish uchun mo'ljallangan yumshoq dorivor shakl. U asos va unda bir tekis taqsimlangan dorivor moddalardan iborat. Malhamlar o'zining afzalliklari (iqtisodiy samaradorlik, qo'llash qulayligi) va kamchiliklariga (farmakologik faollikning cheklanganligi, ba'zi hollarda teri bilan o'zaro ta'sirlashuv) ega.
- Malhamlarning klassifikatsiyasi: Malhamlar dispers sistemasi, konsistensiyasi, tarkibi, ta'sir xarakteri va qo'llanilish usuliga ko'ra klassifikatsiya qilinadi. Dispers sistemasi bo'yicha malhamlar gomogen (eritma, qotishma) va geterogen (suspension, emulsiya) turlarga bo'linadi. Konsistensiyasi bo'yicha malhamlar pastalar, kremlar, gellar va linimentlarga ajratiladi.
- Malham asoslari: Malham asoslari - bu malhamning asosiy tarkibiy qismi bo'lib, dorivor moddalarni eritish yoki disperslash uchun xizmat qiladi va teriga ta'sirini ta'minlaydi. Malham asoslari lipofil (yog'lar, mumlar, uglevodorodlar), gidrofil (suvda eriydigan polimerlar) va lipofil-gidrofil (emulsiyalar) turlarga bo'linadi. Asos tanlashda malhamning maqsadi, dorivor moddalarning xususiyatlari va terining holati hisobga olinadi.
- Gomogen malhamlar tayyorlash texnologiyasi: Gomogen malhamlar - bu tarkibiy qismlari eritilib, bir xil massaga aylantirilgan malhamlardir. Ularni tayyorlashda avval eng yuqori erish haroratiga ega bo'lgan moddalar eritiladi, so'ngra erish harorati past bo'lgan moddalar qo'shiladi. Eritma sovutilgach, kerakli dorivor moddalar qo'shiladi va massa bir xil bo'lguncha aralashtiriladi.
- Malhamlarga dorivor moddalarni kiritish usullari: Dorivor moddalarni malham tarkibiga kiritish usuli ularning eruvchanligi va miqdoriga bog'liq. Eruvchan moddalar eritilgan asosga qo'shiladi. Erish qiyin bo'lgan moddalar mayda kukunga aylantirilib, asos bilan aralashtiriladi. Ba'zi moddalar erituvchilarda eritilib, so'ngra asosga qo'shiladi.