Der Infinitiv und sein Aufbau im Deutschen
Ushbu diplom ishi nemis va o'zbek tillarida infinitiv (harakat nomi)ning qiyosiy tahliliga bag'ishlangan. Ishda infinitiv va uning konstruksiyalari har ikkala tilda ham mavjudligi aniqlangan. Shuningdek, nemis va o'zbek tillari turli til oilalariga mansubligi sababli, ularning infinitivlarida nomlanishda ham farqlar borligi ta'kidlangan. Ishning asosiy maqsadi infinitiv va uning konstruksiyalarini qiyosiy nuqtai nazardan o'rganish hamda ularning o'zbek va nemis matnlarida qanday qo'llanilishini aniqlashdan iborat. Tadqiqotda infinitivning nazariy asoslari o'rganilib, nemis infinitiv konstruksiyalarining ta'rifi va turlari keltirilgan. Shuningdek, har bir konstruksiyaning o'ziga xos xususiyatlari yoritilgan. Ishda infinitiv konstruksiyalarni boshqa konstruksiyalar bilan almashtirish imkoniyatlari ham ko'rib chiqilgan. Nemis tilida infinitiv birikmalar tuzilishi (reiner Infinitiv, zu Universalsubjunktor mit Infinitiv, um/ohne/anstatt zu mit Infinitiv) ko'rsatilgan. Ishda shuningdek nemis tilida o'zbek tilidagi kabi infinitivning maxsus shakllari yo'qligi ta'kidlangan. Nemis tilidagi infinitivga xos ma'nolar o'zbek tilida faqat harakat nomini formalari yordamidagina ifodalanmay, balki boshqa vositalardan ham foydalaniladi. Ishning amaliy qismida nemis gazetalari (Wiener Zeitung va Der Standard) materiallari asosida infinitiv konstruksiyalarning qo'llanilishi tahlil qilingan.
Asosiy mavzular
- Nemis tilida infinitiv: Infinitivning ta'rifi, xususiyatlari va qo'llanilishi. Turli xil infinitiv konstruksiyalar (reiner Infinitiv, zu Universalsubjunktor mit Infinitiv, um/ohne/anstatt zu mit Infinitiv) va ularning grammatik xususiyatlari.
- O'zbek tilida infinitiv: Infinitivning ta'rifi, xususiyatlari va qo'llanilishi. Nemis tilidan farqli ravishda, o'zbek tilida infinitivning maxsus shakllari mavjud emasligi va ma'nolarning ifodalanish usullari.
- Infinitiv konstruksiyalarning qiyosiy tahlili: Nemis va o'zbek tillaridagi infinitiv konstruksiyalarning o'xshash va farqli jihatlari. Tarjima masalalari va konstruksiyalarni almashtirish imkoniyatlari.
- Matnlarda infinitiv konstruksiyalarning qo'llanilishi: Nemis gazetalari misolida infinitiv konstruksiyalarning amaliy qo'llanilishini tahlil qilish.