Aholi geografiyasi va demografiyasi asoslari
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasida aholi geografiyasi va demografiyasi asoslarini o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, talabalarga mo'ljallangan ma'ruzalar matnidan iborat. Unda aholi geografiyasi fanining mohiyati, vazifalari, boshqa fanlar bilan aloqasi, shuningdek, demografik jarayonlar, aholi migratsiyasi, urbanizatsiya kabi muhim mavzular yoritilgan. Kitob O'zbekiston aholisining milliy tarkibi va demografik siyosatini ham qamrab oladi.
Asosiy mavzular
- Aholi geografiyasi – Iqtisodiy geografiyaning muhim va alohida tarmog'i. Fanning maqsad va vazifalari: Ushbu mavzuda aholi geografiyasining iqtisodiy geografiya tizimidagi o'rni, o'rganish ob'ekti, yo'nalishlari va vazifalari ko'rib chiqiladi.
- Aholi geografiyasining boshqa fanlar bilan aloqasi: Ushbu mavzu geografiya fanining boshqa tarmoqlari, demografiya, etnografiya, antropologiya va tibbiyot geografiyasi kabi fanlar bilan aloqasini yoritadi.
- Aholi geografiyasi fanining rivojlanishi va unga hissa qo'shgan aholishunos olimlar: Mavzu aholi geografiyasi fanining shakllanish tarixi, asoschilari va O'zbekistonda ushbu fanning rivojlanishiga hissa qo'shgan olimlar haqida ma'lumot beradi.
- Aholini tadqiq etish tushunchalari. Demografiya asoslari. Demografik jarayonlar va ularni o'rganish: Bu mavzu demografiya fanining asosiy tushunchalari, demografik jarayonlar (tug'ilish, o'lim, nikoh, ajralish) va ularni o'rganish usullarini qamrab oladi.
- Demografik koeffitsientlar: Ushbu mavzu demografik jarayonlarni miqdoriy baholash uchun ishlatiladigan koeffitsientlar (tug'ilish, o'lim, nikoh, ajralish koeffitsientlari) haqida ma'lumot beradi.
- Aholi migratsiyasi va demografik jarayonlar: Mavzuda migratsiyaning turlari, sabablari va demografik jarayonlarga ta'siri ko'rib chiqiladi.
- Oila va uning demografik taraqqiyoti: Ushbu mavzu oilaning turlari, vazifalari, taraqqiyoti va demografik ahamiyatini yoritadi.
- Aholining milliy tarkibi: Mavzu dunyo va O'zbekiston aholisining milliy tarkibi, etnik umumiyliklar va ularning tasnifi haqida ma'lumot beradi.
- Mehnat resurslari: Mavzuda mehnat resurslari tushunchasi, tarkibi, guruhlari va ulardan foydalanish muammolari ko'rib chiqiladi.
- Aholi manzilgohlari: Ushbu mavzu aholi manzilgohlarining turlari (shahar, qishloq), ularning geografik xususiyatlari va urbanizatsiya jarayonlarini qamrab oladi.
- Demografik siyosat: Mavzu demografik siyosatning mohiyati, maqsadlari, vazifalari, o'tkazish uslublari va O'zbekistonda demografik siyosatning yo'nalishlarini yoritadi.
- Demografik bashorat: Mavzuda demografik bashoratning ahamiyati, turlari, uslublari va tarixi ko'rib chiqiladi.