“Jahon iqtisodiy - ijtimoiy geografiyasi” fanidan ma’ruza matni

Ushbu kitob jahon iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi fanining asosiy tushunchalari, nazariyalari va muammolarini qamrab olgan ma'ruzalar matnidir. Unda jahon mamlakatlarining geosiyosiy holati, iqtisodiy rivojlanish darajalari, demografik tendensiyalari, resurslar bilan ta'minlanganligi va boshqa muhim jihatlari tahlil etilgan.

Asosiy mavzular

Jahon iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasiga kirish: Geografiya fanining asosiy vazifalari, ijtimoiy-iqtisodiy geografiyaning o'rni va ahamiyati, asosiy tushunchalar, tadqiqot metodlari va boshqa fanlar bilan aloqasi.
Dunyoning siyosiy xaritasini shakllanishi: Siyosiy xaritaning shakllanish bosqichlari, jahon urushlarining ta'siri, mustaqil davlatlarning paydo bo'lishi, sobiq SSSRning parchalanishi, yangi davlatlar va ularning poytaxtlari.
Hozirgi zamon mamlakatlarining xilma-xilligi: Mamlakatlarni iqtisodiy rivojlanish darajasiga ko'ra tasniflash, rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlar, asosiy ko'rsatkichlar,
Dunyoning chuchuk suv resurslari: Chuchuk suvning ahamiyati, zaxiralari, taqsimlanishi, suv tanqisligi muammosi, suvdan oqilona foydalanish yo'llari.
Dunyoning biologik resurslari: O'simlik va hayvonot dunyosining ahamiyati, o'rmon resurslari, ulardan foydalanish, muhofaza qilish.
Dunyo iqlimiy va rekrasion resurslari: Iqlimning qishloq xo'jaligiga ta'siri, agroiqlimiy mintaqalar, quyosh energiyasi, shamol energiyasi, rekreasion resurslar va ularning turlari.
Dunyo aholisi geografiyasi: Aholi soni, tabiiy o'sishi, demografik jarayonlar, jinsiy va irqiy tarkibi, migratsiya, urbanizatsiya.
Yer shari aholisining joylashishi: Aholining notekis joylashuvi, aholi zichligi, aholi joylashuviga ta'sir etuvchi omillar, yirik shahar aglomeratsiyalari.
Jahon xo'jaligi geografiyasi: Jahon xo'jaligining shakllanishi, asosiy tarmoqlari, rivojlanish tendensiyalari, xalqaro iqtisodiy aloqalar.
FTIning jahon xo'jaligiga ta'siri: Fan-texnika inqilobining ishlab chiqarishga ta'siri, texnologik o'zgarishlar, yangi materiallar, energiya manbalari.
Jahonning asosiy sanoat tarmoqlari: Yoqilg'i energetika, metallurgiya, mashinasozlik, kimyo, o'rmon va yengil sanoatning geografik xususiyatlari.
Dunyo qishloq xo'jaligi: Dehqonchilik va chorvachilikning asosiy xususiyatlari, o'simliklar va hayvonlar geografiyasi, qishloq xo'jaligida ixtisoslashuv.
Dunyo qishloq xo'jaligi va atrof-muhit muhofazasi: Qishloq xo'jaligining atrof-muhitga ta'siri, ekologik muammolar, yerlarning degradatsiyasi, biologik xilma-xillikni saqlash.
Transport: Transportning turlari, rivojlanish darajasi, geografik taqsimlanishi, yuk tashish va yo'lovchi tashish hajmi.
Global muammolar: Tinchlikni saqlash, demografik muammolar, oziq-ovqat ta'minoti, ekologik inqiroz, qashshoqlikni bartaraf etish, xalqaro hamkorlik.