Soliqlar va soliqqa tortish
Ushbu darslik O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan dastur asosida noiqtisodiy yo'nalish talabalari uchun mo'ljallangan. Darslikda soliqlar va soliqqa tortishning nazariy, huquqiy, tashkiliy va uslubiy asoslari, soliq tizimi va uning tarkibi, soliq siyosati hamda soliqqa oid qonunchilik yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Soliqlar va soliqqa tortish tushunchasi: Soliqlar va soliqqa tortishning mohiyati, ahamiyati, huquqiy asoslari, funksiyalari va tamoyillari bayon etilgan. Soliq tizimining elementlari, soliqqa tortish usullari va soliqqa tortishdagi adolat, mutanosiblik, samaradorlik kabi tamoyillar tahlil qilingan.
- Soliq tizimi va soliqqa tortishning tashkil etilishi: O'zbekiston Respublikasining soliq tizimi va uning xususiyatlari, soliq to'lovchilar, soliq undiruvchilar, soliq qonunchiligi, soliq majburiyatlari va soliq nazorati kabi elementlar ko'rib chiqilgan. Soliqqa tortish tizimi, uning tarkibi va soliqqa tortish usullari haqida ma'lumot berilgan.
- Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig'i: Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig'ining to'lovchilari, ob'ektlari, bazasi, imtiyozlari, stavkalari, hisoblash va to'lash tartibi yoritilgan. Jami daromadlar, chegiriladigan va chegirilmaydigan xarajatlar tahlil qilingan.
- Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig'i: Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig'ining to'lovchilari, ob'ektlari, bazasi, imtiyozlari, stavkalari, hisoblash va to'lash tartibi bayon etilgan. Daromadlar to'g'risida deklaratsiya to'ldirish tartibi ko'rsatilgan.
- Qo'shilgan qiymat solig'i: Qo'shilgan qiymat solig'ining mohiyati, funksiyalari, to'lovchilari, ob'ektlari va bazasi tahlil qilingan. Soliqni hisoblash, hisobga olish va to'lash tartibi, shuningdek hisobvaraq-faktura bilan bog'liq masalalar yoritilgan.
- Aksiz solig'i: Aksiz solig'ining mohiyati, funksiyalari, to'lovchilari, ob'ektlari va bazasi ko'rib chiqilgan. Soliqni hisoblash, hisobga olish va to'lash tartibi bayon etilgan.
- Yer qa'ridan foydalanuvchilar uchun soliqlar va maxsus to'lovlar: Yer qa'ridan foydalanuvchilar uchun soliqlar va bonuslar, ularning turlari, hisoblash va to'lash tartibi yoritilgan.
- Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq: Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqning to'lovchilari, ob'ektlari, bazasi va stavkalari aniqlangan. Soliqni hisoblash va to'lash tartibi bayon etilgan.
- Mol-mulk solig'i: Yuridik va jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq, uning to'lovchilari, ob'ektlari, bazasi, imtiyozlari va stavkalari haqida ma'lumot berilgan. Soliqni hisoblash va to'lash tartibi yoritilgan.
- Yagona yer solig'i: Yagona yer solig'ining mohiyati, to'lovchilari, ob'ektlari, bazasi, imtiyozlari va stavkalari tahlil qilingan. Soliqni hisoblash va to'lash tartibi bayon etilgan.
- Mahalliy soliqlar va yig'imlar: Mahalliy soliqlar va yig'imlar, ularning turlari, to'lovchilari va stavkalari haqida ma'lumot berilgan.
- Byudjetdan tashqari maqsadli jamg'armalarga majburiy to'lovlar: Byudjetdan tashqari maqsadli jamg'armalar, ularga to'lovlar, to'lovchilar, ob'ektlar va bazalar yoritilgan.