Ички секреция безлари фаолиятини ўрганиш усуллари. Гипофиз ва қалқонсимон без физиологияси
Ushbu kitob tibbiyot institutlari talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, normal fiziologiya kafedrasi tomonidan tayyorlangan "Ochiq ma'ruza" hisoblanadi. Unda ichki sekretsiya bezlarining faoliyatini o'rganish usullari, gipofiz va qalqonsimon bez fiziologiyasi kabi muhim mavzular batafsil yoritilgan. Kitobda gormonlarning xususiyatlari, tasnifi, ta'sir mexanizmlari va fiziologik ahamiyati, shuningdek, gipotalamo-gipofizar tizimning tuzilishi va funksiyalari ham ko'rib chiqilgan. Bundan tashqari, qalqonsimon bez kasalliklari, gipofizar mittilik (nanizm) va bo'ydorlik (gigantizm) kabi endokrin patologiyalar ham tahlil etilgan.
Asosiy mavzular
- Gormonlarning umumiy xususiyatlari va tasnifi: Gormonlarning spetsifik xossalari, kimyoviy tuzilishi, ta'sir mexanizmi, vazifasiga ko'ra tasnifi.
- Ichki sekretsiya bezlari faoliyatini o'rganish usullari: Endokrin bezlar faoliyatini baholash usullari, gormonlarni aniqlash metodlari.
- Gipotalamo-gipofizar tizim: Gipotalamus va gipofizning o'zaro aloqasi, releasing-gormonlar va statinlar, gipofizning oldingi va orqa bo'laklari gormonlari.
- Gipofiz gormonlari va ularning fiziologik ahamiyati: O'sish gormoni (somatotropin), prolaktin, melanotsitlarni stimulllovchi gormon, tireotrop gormon (TTG), adrenokortikotrop gormon (AKTG), gonadotrop gormonlar (folikullarni stimulllovchi gormon va lyuteinlovchi gormon) va ularning ta'siri.
- Qalqonsimon bez gormonlari va ularning fiziologik ahamiyati: Triiodtironin (T3), tetraiodtironin (T4 yoki tiroksin), tireokaltsitonin gormonlarining sintezi, metabolizmi va fiziologik ta'sirlari.
- Qalqonsimon bez faoliyatining buzilishi: Kretinizm, miksedema, endemik bo'qoq, gipertiroidizm (Basedov kasalligi) kabi holatlarning sabablari, belgilari va oqibatlari.
- Paratiroid bezlar va ularning fiziologik ahamiyati: Paratgormonning kaltsiy metabolizmidagi roli, uning ta'siri ostida suyak to'qimasida, ichakda va buyraklarda sodir bo'ladigan jarayonlar.
- Paratiroid bezlar faoliyatining buzilishi: Gipoparatiroidizm (paratireopriv tetaniya) va giperparatiroidizmning sabablari, belgilari va davolash usullari.