Nazariy mexanika

Ushbu kitob "Nazariy mexanika" fanidan o'qitish metodikasi va texnologiyasiga oid uslubiy qo'rsatma bo'lib, unda statika, kinematika va dinamika bo'limlari bo'yicha ma'ruzalar matnlari, mashqlar va test savollari keltirilgan. Qo'llanma O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan dastur asosida tayyorlangan.

Asosiy mavzular

Statika. Statikaning asosiy tushunchalari: Statika predmeti, mutlaq qattiq jism, muqobil kuchlar sistemalari, statika aksiomalari, bog'lanishlar va ularning turlari haqida tushunchalar beriladi.
Kesishuvchi kuchlar sistemasi: Kuchlarni qo'shishning geometrik va analitik usullari, kesishuvchi kuchlar sistemasi, muvozanat shartlari tahlil qilinadi.
Tekislikdagi juftlar sistemasi: Kuchlarning aylanma harakat qila oladigan jismlarga ta'siri, juft kuch, juftlarning muqobilligi, tekislikda joylashgan juftlarni qo'shish masalalari ko'riladi.
Tekislikdagi kuchlar sistemasi: Kuchni o'ziga parallel ko'chirish, tekislikdagi kuchlar sistemasini bir markazga keltirish, muvozanat shartlari ifodalanadi.
Bir necha jismdan tashkil topgan sistema muvozanati: Yuzaga telis taralgan kuchlar, bir necha jismdan tashkil topgan sistema muvozanati, sirpanishdagi va dumalashdagi ishqalanish masalalari o'rganiladi.
Fazoviy juftlar va fazoviy kuchlar sistemalari: Fazoviy juftlar sistemasini qo'shish va ularning muvozanat sharti, kuchning nuqtaga va o'qqa nisbatan momenti tahlil qilinadi.
Parallel kuchlar markazi va og'irlik markazi: Parallel kuchlar sistemasini teng ta'sir etuvchiga keltirish, og'irlik markazi, jismning og'irlik markazi holatini aniqlash usullari bayon etiladi.
Kinematika va nuqta kinematikasi: Kinematikaning asosiy tushunchalari, nuqta harakat qonunining berilish usullari, nuqtaning tezlik va tezlanish vektorlari ko'riladi.
Qattiq jismning eng sodda harakatlari: Qattiq jismning ilgarilanma harakati, qo'zg'almas o'q atrofida aylanma harakati masalalari o'rganiladi.
Nuqtaning murakkab harakati: Nuqtaning nisbiy, ko'chirma va mutlaq harakatlari, tezliklarni qo'shish teoremasi bayon etiladi.
Qattiq jismning tekis parallel harakati: Qattiq jismning tekis parallel harakati, harakat tenglamalari, tezliklar oniy markazi haqida ma'lumot beriladi.
Qattiq jismning qo'zg'almas nuqta atrofiodagi harakati yoki sferik harakati: Harakatni Eyler burchaklari orqali ifodalash, Eylerning kinematik tenglamalari ko'rib chiqiladi.
Erkin qattiq jismning harakati: Erkin qattiq jismning harakat tenglamalari, harakatlanish tezligi va tezlanishini aniqlash masalalari o'rganiladi.
Dinamika. Dinamika kursi: Dinamikaning predmeti, masalalar va asosiy tushunchalar, klassik mexanika qonunlari bayon etiladi.
Moddiy nuqtaning majburiy va nisbiy harakati: Sun'iy tebranishlar, tebranishlar, harakat dinamikasi ko'riladi.
Zarba nazariyasi: Zarba hodisasi, zarb kuchi, zarb impulsi tushunchalari beriladi.