Elementar zarralar
Ushbu kitob, yuqori energiyalar fizikasining eksperimental usullariga bag'ishlangan bo'lib, yadro materiyasi tuzilishi, yangi zarrachalarning paydo bo'lish mexanizmlarini o'rganish, elmentar zarralarning xususiyatlari haqida ma'lumot olish kabi masalalarni qamrab oladi. Kitobda, shuningdek, pufakchali kameralar, xususan, propanli pufakchali kameraning ishlash prinsiplari, tajriba o'tkazish usullari, va tajribaviy statistik ma'lumotlar aniqligiga tuzatmalar kiritish yo'llari bayon etilgan.
Asosiy mavzular
- Elementar zarralar haqida umumiy tushunchalar. Fundamental ta'sirlashuvlar: Elementar zarralar tushunchasi, ularning kashf etilish tarixi, fundamental ta'sirlashuv turlari va ularning tabiati, amal qilish chegaralari haqida ma'lumot beriladi.
- Elementar zarralar xususiyatlari. Parchalanish reaksiyalari: Zarralarning to'lqin xususiyatlari, paydo bo'lish qobiliyati, parchalanish va tug'ilish reaksiyalari ko'rib chiqiladi. Dualizm xususiyati, noaniqlik prinsiplari, va o'tish vaqti kabi tushunchalar tahlil qilinadi.
- Ikki zarrali to'qnashuvda zarralar tug'ilishi: To'qnashuv reaksiyalari, ekzotermik va endotermik reaksiyalar, ostona energiyasi tushunchalari bayon etiladi. Energiyaning saqlanish qonuni, kinematik energiyaga o'tish, va turli xil reaksiyalarning ostonalari ko'rib chiqiladi.
- Elementar zarralar kvant sonlari va ularning saqlanishi: Zarralarning asosiy kvant sonlari (massa, spin, zaryad, va boshqalar) va ularning saqlanish qonunlari, kuchli o'zaro ta'sirlashuvda ishtirok etuvchi zarralar, elektr, barion va lepton zaryadlari, juftlik, g'alatilik kabi mavzular yoritiladi.
- Elementar zarralar sistematikasi: Zarralarni sinflarga ajratish asoslari, izomultipletlar va supermultipletlar haqida tushunchalar beriladi. Gell-Mann va Nishidjima ishlari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Kvarklar: Adronlarni sistemaga solishda yuzaga kelgan qiyinchiliklar, kvarklar tushunchasi va kvant sonlari, adronlarning kvarkli tuzilishi ko'rib chiqiladi. Kvarklarning xossalari, rang tushunchasi, va glyuonlar haqida ma'lumotlar berilgan.
- 500 litr hajmli propanli pufakchali kamera. Zaryadlangan zarrachalar izlarini o'rganish: Pufakchali kameralar haqida umumiy tushuncha, 500 litr hajmli propanli pufakchali kamera tuzilishi va ishlash prinsipi bayon etiladi. Trek yo'nalishiga tuzatmalar kiritish, impulslarni o'lchash, elastik to'qnashuvlarni ajratish va yadro dissotsiatsiyasi uslublari keltirilgan.
- Propanli voqealarni yadro-yadro ta'sirlashuvlarga ajratish: Ansambllarni yadro-vodorod va yadro-uglerod o'zaro ta'sirlashuvlarga ajratish, zarralarni identifikasiya qilishdagi xatoliklar bilan bog'liq tuzatmalar, va yig'indi tuzatma uslublari ko'rsatilgan.
- Uglerod yadrosi to'qnashuvlarining o'ziga xos tomonlari: Uglerod yadrolarining to'qnashuvlarida spektator zarrachalarni tadqiq qilish, tajriba uslubining o'ziga xos tomonlari, spektatorlarning burchak taqsimoti, va yadro fragmentatsiyasi masalalari ko'rib chiqilgan.
- Taqsimotlardan spektatorlarni chiqarib olish: Spektator zarrachalar impulsining chegaraviy qiymati, uglerod-propan taqsimotlarni spektatorlardan tozalash yo'llari, va spektator zarrachalar va uglerod snaryad yadrosining fragmentatsiyasi haqida ma'lumotlar keltirilgan.