Tovush
Ushbu kitob musiqa nazariyasiga bag'ishlangan bo'lib, unda tovushning fizik asoslari, musiqiy tovushlarning xususiyatlari, balandligi, kuchi, tembri, cho'zimi, shuningdek, yarim ton va butun tonlar, alteratsiya belgilari, tovush qatorlari, oktavalar, tempolar, agogika, dinamik tuslar va artikulyatsiya kabi muhim tushunchalar yoritilgan. Kitobda musiqiy asarlarni ijro etish xususiyatlari hamda ijro xarakterini belgilovchi atamalar ko'rsatilgan. Umuman olganda kitob musiqaga oid nazariy bilimlar beradi.
Asosiy mavzular
- Tovushning fizik asosi: Tovush - biron-bir egiluvchan jismning tebranishi natijasida hosil bo'ladigan fizik hodisa. Tovush to'lqinlari quloq pardasini tebratib, eshitish nervlarini qo'zg'atadi va biz tovushni idrok qilamiz.
- Musiqiy tovushning xususiyatlari: Musiqiy tovushlar aniq balandlikka ega bo'ladi va shovqinli tovushlardan farq qiladi. Musiqiy tovushlarning asosiy xususiyatlari balandlik, kuch va tembrdir.
- Tovushning balandligi: Tovushning balandligi jismning tebranish tezligiga bog'liq. Tebranish tezligi qancha yuqori bo'lsa, tovush shuncha baland bo'ladi.
- Tovushning kuchi: Tovushning kuchi tebranish kengligiga (amplitudasiga) bog'liq. Tebranish qancha keng bo'lsa, tovush shuncha kuchli eshitiladi.
- Tembr (tovushning rangi): Tembr har bir insonning yoki musiqa asbobining o'ziga xos tovush rangidir.
- Tovush cho'zimi: Tovush cho'zimi jismning tebranish davomiyligiga bog'liqdir.
- Yarim ton va butun ton: Musiqiy tovushlar orasidagi eng kichik masofa yarim ton, ikki yarim ton esa butun tonni tashkil qiladi.
- Alteratsiya belgilari: Alteratsiya belgilari tovushni yarim ton yoki butun ton ko'tarish (diez) yoki tushirish (bemol) uchun ishlatiladi.
- Tovush qator va oktavalar: Tovush qator - ma'lum tartibda joylashgan tovushlar ketma-ketligi. Oktava - bir xil nomdagi tovushlar orasidagi interval.
- Templar: Temp - musiqa asarining ijro tezligidir.
- Agogika: Agogika - ijro jarayonida tempni erkin o'zgartirish san'ati.
- Dinamik tuslar: Dinamik tuslar - tovushning balandligini (kuchini) ifodalovchi belgilar.
- Artikulyatsiya: Artikulyatsiya - tovushlarni qanday ijro etishni ko'rsatuvchi usullar (legato, stakkato va boshqalar).