Хоразм вилоятида бошоқли дон экинларидан юқори ҳосил етиштириш
Ushbu kitob Xorazm viloyatida boshoqli don ekinlaridan yuqori hosil yetishtirish bo'yicha tavsiyalar to'plamidir. Unda tuproq-iqlim sharoitlari, ekinlarning biologik xususiyatlari, ekish me'yorlari va muddatlari, oziqlantirish rejimi, suv resurslaridan samarali foydalanish, agrotexnik tadbirlar va zararkunandalarga qarshi kurash choralari haqida ma'lumotlar berilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: O'zbekistonning don mustaqilligini ta'minlash, mahalliy sharoitga mos navlarni yaratish, urug'chilikni rivojlantirish, yuqori hosil olish agrotexnologiyalarini ishlab chiqish va joriy etish vazifalari belgilangan. Хоrazm viloyatida boshoqli don ekinlarining maydoni va hosildorligi oshirilgan.
- Viloyatning tuproq-iqlim sharoiti: Xorazm viloyatining tuproq-iqlim sharoitlari, gidrogeologik holati, tuproqlarning sho'rlanishi, o'tloqi tuproqlarning tarqalishi, shamol eroziyasi va ularga qarshi kurash choralari haqida ma'lumotlar berilgan.
- Boshoqli don ekinlar navlari tavsifi: Viloyatda ekiladigan кузги буғдой navlari: Андижон-2, Аср, Краснодар-99, Гром, Крошка, Таня, Зимница, Звезда, Дурдона, Яксарт, Восторг, Ёнбош, Сила, Андижон-1, Ғозғон va ularning xususiyatlari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Navlarni joylashtirish: G'alla navlarini joylashtirishda hududning sharoitini hisobga olish, erta pishar navlarni joylashtirishda konturlar orasidagi masofani yaqinlashtirish, suv ta'minoti qiyin hududlarda g'alla maydonlarini suv ta'minoti yaxshi hududlarga joylashtirish kerakligi haqida ma'lumot berilgan.
- Sho'r yuvish va yerga экиш tayyorlash: Sho'rlangan yerlarni yuvish, yerga ишлов berish, kuzgi shudgor, экиш oldidan tayyorlash, fosforli va kaliyli o'g'itlar berish, tuproqni yumshatish va экиш chuqurligi haqida ma'lumotlar berilgan.
- Urug'ni экишga tayyorlash: Urug'likning сифати, тозалиги, унувчанлиги, намлиги va касаллиklarga qarshi dorilash haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Urug'ni экиш меъёри ва муддатлари: Екиш муддатларининг хар бир худуднинг тупрок-иклим шароитини хисобга олган холда экиш меъёрлари айтиб утилган. Кузги бошокли дон экинларини кишлашга утиш давригача 450-650С фойдали хароратни олиб улгурганда 3-4 тача туплайди. Шуни хисобга олиб экиш муддати белгиланади.
- Foydali maslahatlar: Кузги дон экинлари кечрок муддатда экилганда уруг сийрак униб чикади, усимлик тупланишга улгурмайди ва натижада хосилдорлик паст булади. Екиш меъёрини доннинг вазнига караб хам аниклаш мумкинлиги айтилган.
- G'allani oziqlantirish: Органик ва минерал угитлар билан озиклантириш мухим. Угитларнинг микдори тупрокнинг холатига караб белгиланади. Азотли угитлар бошок чикариш даврида яхши натижа беради. Усимликнинг усиш даврида барча элементлар билан таъминлаш керак. Фосфорли ва калийли угитларни йиллик меъёри шудгор остига ёки экишга тайёрлаш олдидан бериш керак.
- Oziqlantirish: Ammiakli selitra va mochevina tarkibidagi oziqa elementlari va ularning miqdori keltirilgan. Erta bahorgi va найчалаш даврида азотли угитлар билан озиклантириш жуда мухим.
- Mineral o'g'itlar: Галлани сугориш уруглик экиб булингандан кейин ер текислигига караб ариклар олиб сугорилади, яъни уругликка нам етиб бориши учун.
- Barq orqali oziqlantirish: Баргдан озиклантириш деганда усимликнинг вегетация даврида хар хил элементлар билан озиклантириш тушунилади.
- O'simliklarni himoya qilish: Foydali maslahatlar