Avtomatika asoslari
Ushbu kitob avtomatlashtirish asoslari, metrologiya va o'lchov texnikasi, o'lchash asboblari, datchiklar va ularning turlari, haroratni o'lchash, bosim va siyraklanishni o'lchash, suyuqlik va sochiluvchan moddalarning sathini o'lchash, moddaning sarfi va miqdorini o'lchash, eritmalar konsentratsiyasini o'lchash, gazlar tarkibini aniqlovchi analizatorlar, relelar va kuchaytirgichlar, hamda masofadan turib o'lchash sistemalari kabi muhim mavzularni qamrab oladi. U sanoat korxonalarida texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish, sifat nazorati va boshqaruvni amalga oshirish uchun zarur bo'lgan bilim va ko'nikmalarni shakllantirishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Metrologiya va o'lchov texnikasining asosiy tushunchalari: Texnologik jarayon va texnologik kattalik, o'lchash, o'lchash usullari, o'lchash turlari, o'lchov qurilmalari, kontrol' o'lchov asboblarini klassifikatsiyasi, o'lchash xatoliklari va o'lchashning sifat ko'rsatkichlari.
- Datchiklar va ularning turlari: Umumiy ma'lumotlar va tushunchalar, o'lchash o'zgartkichlari, unifitsirlangan o'zgartkichlar, sapfir turidagi o'zgartkichlar, chiziqli va burchakli ko'chishning o'lchash o'zgartgichlari (potensiometrik, sig'imli, induktiv), termoelektrik o'zgartgichlar, induksion o'zgartgichlar, fotoelektrik o'zgartgichlar.
- Temperaturani o'lchash: Temperatura haqida tushunchalar, temperatura shkalalari, kengayish termometrlari, manometrik termometrlar, termoelektrik termometrlar, qarshilik termometrlari (termistorlar), termoparalar, pirometrik millivoltmetrlar.
- Bosim va siyraklanishni o'lchash: Bosim va siyraklanishni o'lchash, bosim haqida tushunchalar, o'lchov birliklari, bosimni o'lchash asboblarining klassifikatsiyalari, suyuqlikli, deformatsion, yuk porshenli va elektrik manometrlar.
- Suyuqlik va sochiluvchan moddalarning sathini o'lchash: Sath haqida tushuncha, sath o'lchagichlarning klassifikatsiyasi, qalqovichli sath o'lchagichlar, gidrostatik sath o'lchagichlar, sochiluvchan moddalar sath o'lchagichlari.
- Moddaning sarfi va miqdorini o'lchash: Sarf haqida tushunchalar, sarf o'lchov birliklari, hajm hisoblagichlari, bosimlar farqi o'zgaruvchan va o'zgarmas sarf o'lchagichlar, induktsion sarf o'lchagichlar, avtomat tarozilar va dozatorlar.
- Eritmalar konsentratsiyasini o'lchash: Eritmalarning analiz qilish usullari (konduktometrik, potensiometrik, optik), eritmalar konsentratsiyasini o'lchash asboblari.
- Gazlar tarkibini aniqlovchi analizatorlar: Mahsulot tarkibi va xususiyatini nazorat qilish asboblarining klassifikatsiyasi, gazlar tarkibini aniqlovchi analizatorlar, elektrokonduktometrik, optiko-akustik va termokonduktometrik analizatorlar.
- Relelar va kuchaytirgichlar: Umumiy tushunchalar, yarimo'tkazgichli kuchaytirgichlar.
- Masofadan turib o'lchash sistemalari: Elektrik distansion ko'rsatishni masofaga uzatish sistemalari, differensial transformatorli uzatish sistemasi, o'z - o'zidan sinxrolanadigan sel'sin uzatish sistemasi, ko'rsatishini ferrodinamik va pnevmatik distansion uzatish sistemalari.