Туқиманинг тузилиши ҳақида асосий тушунча
Ushbu kitob to‘qimachilik materiallarining tuzilishini o‘rganishga bag‘ishlangan bo‘lib, unda matoning asosiy parametrlari, to‘qilish usullari va ularning xususiyatlari batafsil yoritilgan. Kitobda ipning diametri, to‘qimaning fazasi va to‘qish jarayonida ipning kirishishi kabi muhim masalalar ham ko‘rib chiqilgan. Unda to‘qimachilik materiallarining xususiyatlariga ta’sir etuvchi omillar, shuningdek, materiallarning fizik-mexanik xususiyatlari ham muhokama qilinadi.
Asosiy mavzular
- To‘qimaning tuzilish parametrlari: To‘qimaning tuzilish parametrlari uning zichligi, ya’ni 10 sm to‘qimada joylashgan iplar soni bilan belgilanadi. To‘qimaning zichligi GOST bo‘yicha aniqlanadi, laboratoriya sharoitida esa maxsus uskunalar yordamida o‘lchanadi. Tanda va arqoq iplarining zichligi to‘qimaning tuzilishiga va xossalariga katta ta’sir ko‘rsatadi.
- Iplarning to‘qilish ko‘rinishi: Iplarning to‘qilish ko‘rinishi to‘qimaning tuzilish parametrlaridan biri hisoblanadi. Tanda va arqoq iplarining o‘zaro joylashuvi to‘qima tuzilishini hosil qiladi va uning yuzasi hamda orqa tomonlarini tashkil etadi. Bir sistemadagi ip boshqa sistema ipini qamrab olgan joyi qamrash deb ataladi.
- Iplar diametrlari: Iplar diametrlari gazlama tuzilishi va xossalariga katta ta’sir ko‘rsatadi. Gazlamaning qalinligi, iplar zichligi, og‘irligi, nafisligi, tayanch sirti iplar diametriga qarab o‘zgaradi. Har bir to‘qimaning artikuliga, nima uchun xizmat qilishiga qarab xossalariga asoslanib tanlanadi va maxsus formulalar bilan aniqlanadi.
- To‘qimaning tuzilish fazasi: Professor N.V. Novikov to‘qimalarning tuzilish fazalarini 9 guruhga bo‘lgan. Ularning har birida tanda va arqoq iplarining qamrash balandligi o‘zaro farq qiladi. Ba’zi to‘qimalarda tanda iplari qamrash balandligi arqoqqa qaraganda katta bo‘lsa, boshqalarida esa aksincha.
- Tanda va arqoq iplarining kirishishi: Tanda va arqoq iplarining kirishishi to‘qima tuzilishining muhim tavsiflaridan biridir. Bu parametr to‘qima tuzilishiga va ip sarfiga ta’sir ko‘rsatadi. Iplarning kirishishini tahlil qilish to‘qima tuzilishini o‘rganish uchun zarur hisoblanadi.