Ўқувчилар тафаккурини ривожлантиришда ўқитувчининг ўрни

Ushbu maqolada o'quvchilarning tafakkurini rivojlantirishda o'qituvchining roli muhokama qilinadi. Tafakkur insonning ruhiy hayotining muhim shakli bo'lib, uning yordamida biz sezgi organlarimiz bilan bevosita aks ettira olmaydigan narsalarni anglaymiz. Tafakkur yordamida biz narsalar va hodisalar o'rtasidagi muhim bog'liqliklar va munosabatlarni bilib olamiz. O'qituvchi o'quvchilarga tafakkur qilishni o'rgatishda muhim rol o'ynaydi. U o'quvchilarni yangi bilimlar bilan tanishtirishi, ularning bilim doirasini kengaytirishi, nutqini rivojlantirishi va ularga savollarga javob topishga yordam berishi kerak.

Asosiy mavzular

• Tafakkurning mohiyati va ahamiyati: Tafakkur - bu ruhiy hayotning eng murakkab shakli. Uning orqali biz sezgi a'zolarimiz bilan bevosita aks ettirib bo'lmaydigan narsalarni bilamiz, ichki bog'lanishlar va qonuniyatlarni anglaymiz. Tafakkur narsalar va hodisalar o'rtasidagi eng muhim bog'lanishlarni aks ettirishdir.
• Tafakkurni rivojlantirish usullari: Narsalar o'rtasidagi sabab-natija bog'lanishlarini bilish, o'zgarish va taraqqiyot qonuniyatlarini anglash orqali kelajakda bo'lishi mumkin bo'lgan narsalarni oldindan aytish mumkin. Tafakkur jarayonida narsalar atroflicha va chuqur aks ettiriladi. Taqqoslash, tahlil, sintez, abstraktlash va umulashtirish tafakkurning asosiy jarayonlaridir.
• O'qituvchining roli: O'qituvchi o'quvchilarni yangi bilimlar bilan tanishtirishi, ularning bilim doirasini kengaytirishi, nutqini rivojlantirishi va savollarga javob topishga yordam berishi kerak. O'qituvchi o'quvchilarni mantiqiy va tanqidiy fikrlashga o'rgatishi, o'z ishlariga mustaqil baho berishga va nazorat qilishga o'rgatishi zarur. O'qituvchi "nima uchun?", "nimaga?" degan savollar bilan o'quvchilarni fikrlashga undashi lozim.
• Boshlang'ich sinf o'quvchilarining tafakkuri: Boshlang'ich sinf o'quvchilarida tafakkur rivojlanishi bir necha bosqichlardan o'tadi. Dastlab, yaqqol-obrazli va nutqiy tafakkur ustunlik qiladi, keyin tushunchali tafakkur rivojlana boshlaydi. Bolalar konkret predmetlar va hodisalar bilan bog'liq tushunchalar orqali fikrlaydilar, asta-sekin abstraktlash va umulashtirish qobiliyatiga ega bo'ladilar.