Материалшунослик ва конструкциявий материаллар технологияси

Ushbu kitob materialshunoslik va konstruksion materiallar texnologiyasiga oid tajriba ishlarni bajarishga oid uslubiy qo'llanma bo'lib, unda materiallarni o'rganish, metallarning kristallanishi, qattiqligini aniqlash, temir-uglerod qotishmalari diagrammasini tahlil qilish, po'latlarni termik ishlash, metallarni payvandlash kabi mavzularga doir ma'lumotlar va tajriba ishlarini o'tkazish bo'yicha ko'rsatmalar berilgan.

Asosiy mavzular

Metallarning kristallanishini o'rganish: Metallarning kristall panjaralari, ularning turlari, allotropik shakl o'zgarishlari, kristallanish jarayonining bosqichlari (markazlarning hosil bo'lishi va kristallarning o'sishi) haqida ma'lumotlar berilgan.
Metallarning qattiqligini Brinell usuli bilan aniqlash: Qattiqlik tushunchasi, Brinell usuli, unda qo'llaniladigan asboblar va materiallar, qattiqlikni aniqlash tartibi, formula va hisoblashlar haqida ma'lumot berilgan.
Temir-uglerod qotishmasi holat diagrammasining tahlili: Muvozanatdagi Fe-Fe3C holat diagrammasi, undagi fazalar (ferrit, austenit, perlit, ledeburit), po'lat va cho'yan strukturalari, ularning hosil bo'lishi va xususiyatlari haqida ma'lumot berilgan.
Konstruksion va asbobsozlik po'latlarini termik ishlash: Po'latlarni toblash, bo'shatish, ularning maqsadlari, usullari, haroratlar, sovutish tezligining ta'siri, ausetenitning izotermik o'zgarish diagrammasi haqida ma'lumotlar berilgan.
Durahuminini termik ishlash: Durahuminining tarkibi, toblash, sun'iy va tabiiy eskirish jarayonlari, ularning qotishmaning xossalariga ta'siri haqida ma'lumot berilgan.
Qalay-rux sistemaali holat diagrammasini qurish: Holat diagrammasi tushunchasi, ikki komponentli sistemalar, ularning kritik nuqtalari, holat diagrammasini qurish tartibi haqida ma'lumot berilgan.
Konstruksion materiallarni o'rganish: Qora va rangli metallar, ularning xususiyatlari, qo'llanilish sohalari haqida ma'lumotlar berilgan. Rux, qo'rg'oshin, qalay, surma, xrom, volfram, molibden, titan kabi elementlarning xossalariga alohida to'xtalib o'tilgan.
Cho'yan ishlab chiqarish: Temir rudaalari, ularni boyitish usullari, metallurgiyada qo'llaniladigan yoqilg'ilar, domna pechining tuzilishi, mahsulotlari haqida ma'lumot berilgan.
Po'lat ishlab chiqarish: Po'lat olish usullari (kislorodli konvertor, marten pechi, elektr pechlar), ularning afzalliklari va kamchiliklari, texnologik jarayonlar haqida ma'lumotlar berilgan.
Po'latlarni markalanishi va tajriba uchqun yo'li bilan ularni markasini taqriban aniqlash: Po'latlarning tasnifi (kimyoviy tarkibi, qo'llanilishi bo'yicha), markalash tizimi, uchqun usuli bilan po'lat markasini aniqlash tartibi haqida ma'lumotlar berilgan.
Cho'yanlarni markalanishi va ishlatilish sohalari: Oq, kulrang, yuqori mustahkamlikka ega va bolg'alanuvchan cho'yanlar, ularning markalanishi, xossalari va qo'llanilish sohalari haqida ma'lumot berilgan.
Rangli metallar va ularning qotishmasini tahlili: Mis va uning qotishmalari (latun, bronza), alyuminiy va uning qotishmalari (dyuralyumin, silumin) ning mikrostrukturasini o'rganish usullari haqida ma'lumot berilgan.
Quyib zagotovka yasash: Quyish jarayonining bosqichlari, quyma qismlarni loyihalash, quyish usullari haqida ma'lumot berilgan.
Erkin bolg'alash usulida pokovka tayyorlash: Bolg'alash jarayonining asosiy bosqichlari va parametrlari, bolg'alash usullari, zagotovka materialini tanlash haqida ma'lumot berilgan.
Metallarni elektr yoyli payvandlash: Elektr yoyli payvandlashning asosiy usullari, payvandlash uskunalari va materiallari, payvandlash texnikasi haqida ma'lumot berilgan.
Gaz bilan metallarni payvandlash: Gaz bilan payvandlashning asosiy usullari, payvandlash uskunalari va materiallari, xavfsizlik choralari haqida ma'lumot berilgan.
Tokarlik keskichlarini o'rganish: Tokarlik keskichlarining turlari, tuzilishi, geometriyasi va qo'llanilish sohalari haqida ma'lumot berilgan.
Tokarlik-vintqirqish dastgohining tuzilishi va ishlashi bilan tanishish: Tokarlik-vintqirqish dastgohlarining asosiy qismlari, harakat uzatish mexanizmlari va dastgohda bajariladigan amallar haqida ma'lumot berilgan.
Qirindi turlarini o'rganish: Qirindi hosil bo'lish jarayonining asosiy omillari, qirindining turlari va ularning xususiyatlari haqida ma'lumot berilgan.
Universal frezalash dastgohining tuzilishi va ishlashi bilan tanishish: Frezalash dastgohlarining asosiy qismlari, harakat uzatish mexanizmlari va dastgohda bajariladigan amallar haqida ma'lumot berilgan.