Моҳият ва шеърий талқин
Kitobda Alisher Navoiyning 525 yilligiga bag'ishlangan Ibrohim Haqqulning "Anosiri arba'a: Mohiyat va she'riy talqin" maqolasi keltirilgan. Maqola Sharq tasavvufi, so'fiylik adabiyoti va falsafasida olam va odamning ilk yaratilishiga doir fikr-mulohazalarni o'rganadi. Unda insonning o'zligini anglash, uning to'rt unsur (tuproq, suv, havo, olov) bilan bog'liqligi, nafsning martabalari va komil inson tushunchalari tahlil qilinadi. Shuningdek, maqolada tasavvufning inson kamolotiga erishishdagi roli va ahamiyati yoritiladi.
Asosiy mavzular
- Olam va odamning yaratilishi: Sharq tasavvufida olam va odamning yaratilishiga doir fikrlar, odamning yaratilishi haqidagi qarashlarning qiziqarliligi va ta'sirchanligi.
- To'rt unsur (Anosiri arba'a): Insonning tuproq, suv, havo va olovdan tashkil topganligi, bu unsurlarning inson tabiatiga ta'siri va o'zaro ziddiyatlari.
- Nafs martabalari: Nafsning amora, lavvoma, mulhama va mutmaina kabi bosqichlari, ularning inson ruhiyati va xulq-atvoriga ta'siri.
- Komil inson: Komil inson tushunchasi, unga erishish yo'llari, tasavvufning inson kamolotiga erishishdagi ahamiyati.
- Qullik va erkinlik: Allohga qullikning mohiyati, insonning ichki erkinligi va ma'naviy kamolotga erishishdagi roli.