Termoyadro reaksiyalari
Ushbu kitob yadro fizikasining asosiy elementlariga bag'ishlangan bo'lib, talabalarga yadro fizikasi bo'yicha bilimlarini mustaqil ravishda oshirishga yordam beradi. Kitobda termoyadro reaksiyalari, yadroning asosiy xususiyatlari, yadro o'lchami va zichligi, bog'lanish energiyasi, termoyadroviy reaksiyalarni hosil bo'lish shartlari, Quyosh va yulduzlarda yuz beradigan termoyadroviy reaksiyalar, tezlatgichlar va detektorlar kabi mavzular yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Yadroning asosiy xususiyatlari: Atom yadrosining tarkibi, proton va neytronlar, ularning massasi, zaryadi, spini va magnit momentlari haqida ma'lumot beriladi. Yadro massasi, atom massasi birligi, izotoplar, izobarlar va izotonlar tushuntiriladi.
- Yadrolarning o'lchami va zichligi: Yadro o'lchami (radiusi) atom o'lchamiga nisbatan kichikligi, yadro radiusining massa soniga bog'liqligi, yadro zichligi va nuklonlar orasidagi masofa haqida ma'lumot beriladi.
- Bog'lanish energiyasi: Yadro bog'lanish energiyasi, massa defekti, yadro barqarorligining o'lchami, nuklonlarning o'zaro ta'siri (yadro kuchlari) haqida ma'lumot beriladi.
- Termoyadro reaksiyalari: Termoyadro reaksiyalari, sintez reaksiyalari, kulon itarilish kuchi, reaksiyaning aktivlashtirish energiyasi, deyteriy-tritiy reaksiyasi, boshqariladigan termoyadroviy sintez haqida ma'lumot beriladi.
- Termoyadroviy reaksiya hosil bo'lish shartlari: Plazma temperaturasi, konsentratsiyasi, ushlab turish vaqti, Louson kriteriyasi kabi termoyadroviy reaksiyalarni amalga oshirish shartlari haqida ma'lumot beriladi.
- Quyosh va yulduzlarda yuz beradigan termoyadroviy reaksiyalar: Quyosh va yulduzlarda yuz beradigan termoyadroviy reaksiyalar, vodorod sikli, uglerod-azot sikli, Quyosh energiyasi manbai haqida ma'lumot beriladi.
- Tezlatgichlar: Zarrachalar tezlatgichlari, ularning turlari (siklotron, sinxrotron, sinxrofazotron), ishlash prinsiplari va asosiy xususiyatlari (energiya, intensivlik) haqida ma'lumot beriladi.
- Detektorlar: Zarrachalarni qayd qilish detektorlari, ularning turlari (hisoblagichlar va izli detektorlar), ishlash prinsiplari va asosiy xususiyatlari (effektivlik, vaqt bo'yicha ajrata olish qobiliyati, energiya ajrata olish qobiliyati) haqida ma'lumot beriladi.