Основания и фундаменты
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan Toshkent Avtomobil-Yo'llar Instituti talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, "Ko'priklar va transport tunnellari" kafedrasi tomonidan tayyorlangan. Qo'llanma "Asoslar va poydevorlar" kursi bo'yicha yo'l-transport sohasidagi mutaxassislik talabalari uchun metodik ko'rsatmalarni o'z ichiga oladi. Unda talabalar turli xil poydevorlarni hisoblash va loyihalash usullari bilan tanishadilar: sayoz poydevorlar, qoziqli poydevorlar va chuqur poydevorlar. Loyiha hisob-kitob yozuvi va grafik qismidan iborat.
Asosiy mavzular
- Umumiy metodik ko'rsatmalar: Ushbu bo'limda talabalarga "Asoslar va poydevorlar" kursi bo'yicha kurs loyihasini tuzish bo'yicha umumiy ko'rsatmalar berilgan. Loyihaning maqsadi talabalarni turli xil poydevorlarni hisoblash va loyihalash usullari bilan tanishtirish ekanligi ta'kidlangan.
- Kurs loyihasining tarkibi: Kurs loyihasi hisob-kitob yozuvi (25-30 sahifa) va grafik qismdan iboratligi ko'rsatilgan. Grafik qismda poydevor konstruksiyasining sxemasi va detallari aks ettirilishi kerak.
- Hisob-kitob yozuvi: Hisob-kitob yozuvi to'rt bobdan iborat: yuklarni hisoblash, sayoz poydevorlarni hisoblash, qoziqli yoki chuqur poydevorlarni hisoblash va texnik-iqtisodiy taqqoslash.
- Yuklarni hisoblash: Ushbu bobda ko'prik tayanchlarining poydevorlari uchun yuklarni hisoblash qoidalari, yuk kombinatsiyalari va umumiy kuchlarni aniqlash usullari bayon etilgan.
- Sayoq poydevorlarni hisoblash: Ushbu bobda sayoz poydevorlarning yuqori qismini belgilash, taglik chuqurligini tanlash va o'lchamlarini aniqlash kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
- Poydevorning mustahkamligini tekshirish: Poydevorning mustahkamligi siljish va ag'darilishga tekshiriladi. Shuningdek, taglikning maksimal yukga bardosh berish qobiliyati hisoblanadi.
- Qoziqli poydevorlarni hisoblash: Qoziqli poydevorlar o'rnatish, qoziqlar sonini aniqlash va yuklarni taqsimlash usullari ko'rib chiqiladi.
- Texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlar: Turli xil poydevor variantlarining texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlari taqqoslanadi va eng maqbul variant tanlanadi.