Aspects, types and methods
Ushbu kitob ingliz tilining fonetika faniga bag'ishlangan bo'lib, unda fonetikaning asosiy aspektlari, turlari va tadqiqot usullari chuqur o'rganiladi. Kitobda fonetik birliklarning lingvistik funksiyalari, nutq organlarining faoliyati, akustik xususiyatlari, nutq tovushlarining tasnifi, fonologik oppozitsiyalar va ularning xususiyatlari kabi muhim mavzular yoritilgan. Shuningdek, nutqni o'rganishning eksperimental va instrumental usullari, jumladan, laringoskopiya, palatografiya, kimografiya, ossillografiya va spektrografiya kabi zamonaviy texnologiyalar ham ko'rib chiqiladi. Kitob fonetika sohasida bilimga ega bo'lishni istagan talabalar, o'qituvchilar va tadqiqotchilar uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Ingliz tili fonetikasining aspektlari: Nutq tovushlarining artikulyatsion, akustik, auditorlik va fonologik aspektlari tahlil qilinadi. Har bir aspektning o'ziga xos xususiyatlari va nutq jarayonidagi o'rni ko'rsatiladi. Artikulyatsion aspekt nutq organlarining harakati bilan bog'liq bo'lsa, akustik aspekt tovush to'lqinlarining fizik xususiyatlarini o'rganadi. Auditorlik aspekt esa tovushlarning qanday qabul qilinishi va idrok etilishini, fonologik aspekt esa tovushlarning ma'no farqlash funksiyasini ko'rib chiqadi.
- Ingliz tili fonetikasining turlari: Umumiy fonetika, deskriptiv fonetika, tarixiy fonetika va qiyosiy fonetika kabi fonetikaning asosiy turlari ko'rib chiqiladi. Umumiy fonetika nutqning universal xususiyatlarini o'rgansa, deskriptiv fonetika muayyan tilning fonetik tuzilishini tasvirlaydi. Tarixiy fonetika tilning fonetik evolyutsiyasini, qiyosiy fonetika esa turli tillarning fonetik tizimlarini solishtiradi.
- Ingliz tili fonetikasining usullari: To'g'ridan-to'g'ri kuzatish, lingvistik, eksperimental va fonologik tahlil usullari tahlil qilinadi. To'g'ridan-to'g'ri kuzatish usuli nutqni tabiiy muhitda kuzatishga asoslangan bo'lsa, eksperimental usul sun'iy sharoitlarda nutqni o'rganishni nazarda tutadi. Lingvistik usul fonetik ma'lumotlarni lingvistik nazariyalar asosida tahlil qilsa, fonologik tahlil usuli fonemalarni aniqlashga qaratilgan.
- Instrumental usullar: Ushbu usulda laringoskop, palatogramma, kimograf, ossillograf va spektrograf kabi asboblar yordamida nutq tovushlarining xususiyatlari aniqlanadi.