O`zbekiston iqlimi

Ushbu kitob O'zbekiston iqlimi, uning shakllanish omillari, hududiy taqsimlanishi va o'zgarish tendentsiyalariga bag'ishlangan. Kitobda harorat, yog'in miqdori, shamollar, yil fasllari kabi iqlimiy ko'rsatkichlar batafsil tahlil qilingan hamda iqlim o'zgarishining O'zbekiston ekotizimiga ta'siri ko'rib chiqilgan.

Asosiy mavzular

  • O'zbekiston iqlimi haqida: O'zbekistonning kontinental iqlimi, uning asosiy xususiyatlari (osmon ochiqligi, haroratning yuqoriligi, yog'in kamligi, yozning uzoqligi, qishning sovuqligi, harorat farqining kattaligi) va iqlimga ta'sir etuvchi omillar (geografik o'rnashuv, quyosh radiatsiyasi, atmosfera sirkulyatsiyasi, relyef, inson faoliyati).
  • Iqlim hosil qiluvchi omillar: Quyosh radiatsiyasi (quyoshning yer yuzasini yoritishi va isitishi, shimol va janub o'rtasidagi farq), atmosfera sirkulyatsiyasi (Sibir antisikloni, Arktika havo massalari, tropik oqimlar), relyef (tog'larning to'siqlik roli), yer yuzasining holati va inson faoliyati.
  • Haroratning taqsimlanishi: Yillik o'rtacha haroratning hududlar bo'yicha farqi (Nukus, Toshkent, Termiz), tog'larda haroratning balandlikka qarab o'zgarishi.
  • Yog'inlarning taqsimlanishi: Yog'in manbalari, hudud va fasllar bo'yicha taqsimlanishining notekisligi (Ustyurt, tog'lar), yog'inning qattiq va suyuq holatlari, do'l, qor qoplami.
  • Shamollar: Hududda esuvchi asosiy shamollar (shimoli-g'arbiy, shimoliy, g'arbiy), mahalliy shamollar (tog'-vodiy, bekobod, qo'qon, afg'on), shamol tezligi va yo'nalishi.
  • O'zbekistondagi yil fasllari: Qish (sovuqlik, ob-havoning o'zgaruvchanligi, yog'inning ko'pligi), bahor (haroratning ko'tarilishi, yog'inning mo'lligi, sel xavfi), yoz (issiq, quruq, jazirama), kuz (ob-havoning mo'tadilligi, yog'inning kamayishi).
  • O'zbekistonda iqlim o'zgarishi muammolari: Iqlim o'zgarishining ekotizimga ta'siri (qurg'oqchilik, cho'llanish, suv resurslarining kamayishi, hosildorlikning pasayishi), salbiy oqibatlarni yumshatish yo'llari.