“Hind – oriy tilshunosligiga kirish” ma'ruza matni
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan Toshkent Davlat Sharqshunoslik Instituti uchun yaratilgan "Hind – Oriy tilshunosligiga kirish" nomli ma'ruza matnidir. Mazkur matn magistratura bosqichining I kurs I semestri uchun mo'ljallangan bo'lib, hind-oriy tillarining kelib chiqishi, rivojlanishi, o'ziga xos xususiyatlari, boshqa tillar bilan munosabatlari, tarixiy jarayonlardagi o'rni va ta'siri kabi masalalarni qamrab oladi. Ma'ruzalarda hind-ovrupo tillari oilasi, hind-oriy tillarining fonetik, morfologik va sintaktik xususiyatlari, qadimgi yozma yodgorliklar tahlili va madaniy aloqalar kabi mavzularga e'tibor qaratiladi. Kitob tilshunoslikka oid ilmiy-nazariy bilimlarni shakllantirishga va fanni o'rganishda yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Hind – Oriy tilshunosligiga kirish: Kursning maqsadi va vazifalari, hind-oriy tillari tushunchasi, ularning kelib chiqishi va hind-ovrupo tillar oilasidagi o'rni.
- Hind diyorida hind-oriy tillarining yoyilishi: Siyosiy shart-sharoitlar, madaniy, etnik va diniy almashinuvlar, no-oriy etnik fon.
- Avstroloidlar va nishadalar: Hind-oriy qabilalarga qarshi kelgan avstroloidlar, ularning til jihatidan avstraliya-osiyo tillar oilasiga mansubligi.
- Dravid qabilalari: Hind-oriy xalqlariga qarshi turuvchi dravid qabilalari, ularning madaniyati va Mohenjo-Daro va Xarappa sivilizatsiyasi bilan munosabati.
- Hind-oriy jamiyatning ijtimoiy tabaqalanishi: Qadimgi hind-oriy tillari orasidagi tafovutlar, Veda'lar va ularning yaratilishi, yozuvlar muammosi.
- Qadimgi hind-oriy tillarining mahalliy ko'rinishlari: Ular orasidagi til tafovutlari, Buddizm davridagi Hindistonda til vaziyati, O'rta hind-oriy tillarining rivojlanishida jaynizm va buddizmning qo'shgan hissalari.