Jinoyat huquqi

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasining Jinoyat huquqiga bag'ishlangan bo'lib, huquqiy ta'lim olayotgan talabalar uchun mo'ljallangan. Kitobda jinoyat huquqining umumiy qoidalari, prinsiplari va tizimi, shuningdek, ayrim jinoyat turlari va ularning tavsifi batafsil yoritilgan. Kitob adolatli, odil, fozil huquqshunoslarni tarbiyalashga o'z hissasini qo'shishga yordam beradi degan umiddamiz.

Asosiy mavzular

JINOYAT HUQUQI TUSHUNCHASI, VAZIFALARI, PRINSIPLARI VA TIZIMI: Ushbu mavzuda jinoyat huquqining mohiyati, vazifalari, prinsiplari va tizimi ochib berilgan. Jinoyat huquqi qonunchilik sohasi va huquq tarmog'i ma'nosida ko'rib chiqiladi. Jinoyat qonunining jamiyatdagi roli va ahamiyati ta'kidlangan.
JINOYAT QONUNI: Bu mavzu jinoyat qonunining mohiyati, ahamiyati va turlari, shuningdek O'zbekiston Respublikasi jinoyat qonunining tuzilishi va ahamiyati haqida ma'lumot beradi. Talabalar jinoyat qonunini ilmiy jihatdan o'rganish va uni amalda to'g'ri qo'llash bo'yicha bilim olishlari uchun zarur bo'lgan ma'lumotlarni o'z ichiga oladi.
JINOYAT TUSHUNCHASI: Jinoyat tushunchasi, belgilari va elementlarini o'rganish orqali talabalar jinoyat huquqining asosiy tushunchalarini, uning ijtimoiy va huquqiy mohiyatini tushunishga erishadilar. Bu mavzu talabalarga huquqbuzarlik va jinoyat o'rtasidagi farqni aniqlashda muhim ahamiyatga ega.
JINOYAT TARKIBI: Ushbu bobda jinoyat tarkibining elementlari (obyekt, obektiv tomon, subyekt, subyektiv tomon) va ularning o'zaro aloqadorligi, shuningdek jinoyat tarkibining turlari va ahamiyati ko'rib chiqiladi. Talabalar jinoyat tarkibini to'g'ri aniqlash va uni kvalifikatsiya qilish bo'yicha bilim va ko'nikmalarga ega bo'lishlari kerak.
JINOYAT OBYEKTI: Jinoyat obyekti tushunchasi va turlari, shuningdek jinoyat predmetining jinoiy ahamiyati muhokama qilinadi. Talabalar jinoyat obyekti to'g'risida bilimga ega bo'lishlari va uni amalda to'g'ri qo'llay olishlari shart.
JINOYATNING OBYEKTIV TOMONI: Jinoyatning obyektiv tomoni va uning elementlari (harakat, harakatsizlik, oqibat, sababiy bog'lanish), shuningdek ularning jinoiy ahamiyati o'rganiladi. Talabalar obyektiv tomonni tavsiflovchi elementlarni ajratish va o'zaro aloqadorlikda o'rganishlari shart.
JINOYAT SUBYEKTI: Jinoyat subyekti tushunchasi, belgilari, yoshi va aqli rasoligi, shuningdek, jinoyatning maxsus subyekti kabi masalalar yoritiladi. Talabalar jinoyat subyektini to'g'ri aniqlay olishlari va shaxsning jinoiy javobgarlikka tortish uchun asos bo'luvchi belgilar to'g'risida bilimga ega bo'lishlari shart.
JINOYATNING SUBYEKTIV TOMONI: Mavzuda aybning tushunchasi, belgilari va shakllari, qasdning turlari, extiyotsizlik, aybning ahamiyati kabi masalalar yoritiladi. Talabalar ruhiy holatning ahamiyatini va ularni jinoyat huquqida qo'llay olishlarini o'rganishlari lozim.
JINOIY JAVOBGARLIK VA UNING ASOSLARI: Ushbu bobda jinoiy javobgarlikning mohiyati, asoslari, belgilari va uning maqsadlari, shuningdek uning ma'muriy javobgarlikdan farqlari muhokama qilinadi. Talabalar jinoiy javobgarlik asoslarini va amaliy ahamiyatini chuqur o'zlashtirishlari zarur.
JINOYATNI SODIR ETISH BOSQICHLARI: Jinoyatni sodir etish bosqichlari tushunchasi va ularning turlari, ya'ni jinoyatga tayyorgarlik, jinoyatga suiqasd qilish va tamom bo'lgan jinoyat o'z ichiga oladi. Har bir bosqichni misollar bilan ochib berilgan.
JINOYATDA ISHTIROKCHILIK: Ushbu bobda ishtirokchilikning umumiy qoidalari, ishtirokchilarning turlari, shakllari, javobgarlik doirasi va daxldorlik masalalari muhokama qilinadi. Talabalar jinoyatda ishtirok etishning obyektiv va subyektiv tomonlarini o'rganishlari shart.
BIR QANCHA JINOYAT SODIR ETISH: Mavzuda jinoyatlarning takrorlanishi, real va ideal jami, shuningdek retsidiv jinoyatlar kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Talabalar bir qancha jinoyat sodir etish tushunchasi, belgilari, turlari va ahamiyatini o'zlashtirishi zarur.
QILMISHNING JINOIYLIGINI ISTISNO QILADIGAN HOLATLAR: Bu bobda qilmishning jinoiyligini istisno qiladigan holatlar, xususan kam ahamiyatli qilmishlar, zaruriy mudofaa, oxirgi zarurat, shuningdek, kasb yoki xo'jalik faoliyatiga bog'liq asosli tavakkalchiliklar yoritilgan. Talabalar ushbu holatlarni farqlay olishni o'rganishlari zarur.
JAZO TUSHUNCHASI, MAQSADI VA TURLARI: Mazkur bobda jinoiy jazo tushunchasi, maqsadlari va turlari, asosiy jazolar, qo'shimcha jazolar batafsil o'rganiladi. Talabalar jazo tizimini, turlarini va ularning ahamiyatini chuqur o'zlashtirishlari shart.
JAZO TAYINLASH: Mavzuda jazo tayinlashning umumiy asoslari, jazoni yengillashtiruvchi va og'irlashtiruvchi holatlar, tamom bo'lmagan va ishtirokchilikda sodir etilgan jinoyatlar uchun jazo tayinlash, bir necha jinoyat uchun jazo tayinlash kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Talabalar jazo tayinlash qoidalari bilan yaxshi tanish bo'lishlari lozim.
JAVOBGARLIKDAN OZOD QILISHNING TURLARI: Mazkur bobda javobgarlikdan ozod qilish turlari, xususan javobgarlikka tortish muddatining o'tib ketganligi munosabati bilan javobgarlikdan ozod qilish, qilmish yoki shaxs ijtimoiy xavfliligini yo'qotganligi munosabati bilan javobgarlikdan ozod qilish, amnistiya asosida javobgarlikdan ozod qilish kabilar yoritilgan.
VOYAGA YETMAGANLAR JAVOBGARLIGINING XUSUSIYATLARI: Mavzuda voyaga yetmaganlar javobgarligi, jazo tizimi, majburlov choralari va ularni qo'llash kabilar muhokama qilinadi. Talabalar voyaga yetmagan shaxslarga nisbatan jazo tayinlashdagi xususiyatlarni o'rganishlari shart.
TIBBIY YOʻSINDAGI MAJBURLOV CHORALARI: Ushbu mavzuda tibbiy yo'sindagi majburlov choralari tushunchasi va ahamiyati, turlari, qo'llash shartlari, muddatni uzaytirish, o'zgartirish va bekor qilish kabi masalalarni o'z ichiga oladi. Talabalar ushbu choralarning mohiyatini va ahamiyatini tushunib yetishlari zarur.