Ona tili fanini o'qitish jarayonida noan'anaviy darslarni tashkil etish shakllari
Ushbu metodik qo'llanma Buxoro viloyati xalq ta'limi boshqarmasi tomonidan chop etilgan bo'lib, unda ona tili fanini o'qitish jarayonida noan'anaviy darslarni tashkil etish shakllari ko'rib chiqilgan. Qo'llanmada Kogon shahridagi 7-maktabning ona tili va adabiyot fani o'qituvchisi Muazzam Nizomovaning ish tajribasidan foydalanilgan. Qo'llanma o'qituvchilarga darslarni yanada qiziqarli va samarali o'tishga yordam berishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Sifatlovchi-aniqlovchi: Ushbu darsda o'quvchilarga sifatlovchi va aniqlovchi so'z turkumlari haqida tushuncha beriladi. O'quvchilarning yozma va og'zaki nutqi rivojlantiriladi, mustaqil fikrlashga o'rgatiladi. Dars interfaol usullar yordamida tashkil etiladi va turli topshiriqlar, mashqlar bajariladi. Mashq shartlari berilgan (Mashq shartiga ko'ra sabr, bilim, mehr so'zlari ishtirokida gaplar tuzing.) Ularda aniqlovchilardan foydalaning. Topqirlar guruhini aniqlash uchun o'qituvchi shunday savolni o'rtaga tashlaydi (aniqlovchi, deganda nimani tushunasiz? Misol keltira olasizmi?). Hokim bo'lakdan anglashilgan narsaning qandayligini, kimga yoki nimaga qarashli ekanligini bildirib, qanday? qanaqa? qaysi? qancha? nechta? kimning nimaning? so'roqlariga javob bo'luvchi gap bo'lagiga aniqlovchi deyiladi. Sifatlovchi-aniqlovchiga doir ko'rgazma doskaga ilinadi va dars yangi mavzuning bayoni bilan davom etadi. Sifatlovchi-aniqlovchiga doir mashqlar bajariladi.
- "Lebsibgfogiya" bo'limi bo'yicha mustahkamlash darsi: Darsning maqsadi: o'qituvchilarning leksikologiya bo'limi bo'yicha olgan bilim, malaka va ko'nikmalarini mustahkamlash. o'quvchilami ona yurt, tabiatga mehr-muhabbat ruhida tarbiyalash. o'quvchilarning savodxonligini oshirish ularni, tog'ri va chiroyli yozishga ularni o'rgatish, yozma nutqini o'stirish. Oslub: Musobaqa. Fihoz: rasmlar, tarqatma savollar, boshqotinna. Darsrejasi: 1. Leksikologiya bo'limi bizga nimani o'rgatadi& 2. Ma'nodosh so'z haqida ma'lumotbering. 3. Shakldosh so'zlar haqida nimani bilasiz? 4. Zidma'noli so'zlar haqida o'quchilar fikri. Dars "Leksikologiya bo'limiga sayohat" o'yini tarzida o'tkaziladi. Guruhlarga turli topshiriqlar beriladi. Masalan (tush va qo'y soz'larini qatnashtirib, to'rtta gap tuzing). Sinf doskasi yoniga 2 o'quvchi chiqadi (salbiy va ijodiy manolar) va hokazo.
- Kesim tobe gapli qo'shma gaplar: Maqsad: o'quvchilarning mavzu haqidagi bilim va malakalarini shakllantirish. ularni mehnatsevarlik ruhida tarbiyalash. fanga bo'lgan qiziqishlarini o'stirish. Dars tipi: yangi bilimlar berish, bilimlarni sinash. Dars turi: izlab o'rganish, mustaqil ijodiy faoliyat. Darsda turli testlardan foydalanish, O'qituvchi interfaol usulidan foydalanib, o'tilgan mavzuni so'rashi mumkin. (Qulay testlar yordamida) 30 ta test tayyorlaydi, har bir testda 5 savol bo'ladi. Testlar sinov tarzida o'tkaziladi.
- Oybekning hayoti va ijodini o'rganish: Oybekning hayoti va ijodi darsining maqsadlari ( bilim, malaka va fikrlashni o'rgatish) belgilab olingan. Shoira Dildora Raximovaning she'ri bilan boshlanadi. O'quvchilar guruhlarga bo'linadi va musobaqa boshlanadi (aqliy hujum). "Alisher Navoiy", "Bobur" va "Mashrab" guruhlari. Turli savollar beriladi va guruhlar javob berishadi ( guruhlar g'oliblari aniqlanadi). Keyingi bosqichda guruhlar to'plagan ma'lumotlarni bayon etadilar. Endi guruhlarga navbatdagi topshiriq beriladi (bilimlar sinovdan o'tkaziladi). Yangi pedagogik texnologiya asosida "interfaol" usullardan "KLASTER"dan foydalanamiz. "Klaster" fikrlashning to'gri chiziqli bo'lmagan shaklidir. Ta'lim-passiv emas, balki faol faoliyatdir. Diagrammalar sinf doskasiga ilib qo'yiladi. Keyingi topshiriqda azizo'quvchilar, bilim va malakalarni umumlashtirish uchun "Sinkveyn" yozish usulidan foydalanamiz.