Тabiatshunoslik asoslari faniga kirish
Ushbu kitob tabiatshunoslik asoslariga bag'ishlangan bo'lib, unda O'zbekiston Respublikasi, oliy ta'lim tizimi, tabiatning mohiyati, ekologik omillar, o'simliklar va hayvonot olami kabi mavzular qamrab olingan. Kitob talabalarga mo'ljallangan bo'lib, ularni o'rab turgan olam haqida tasavvurga ega bo'lishga undaydi.
Asosiy mavzular
- Tabiatshunoslik asoslari faniga kirish: Oliy ta'lim tizimidagi tabiatshunoslikning o'rni, tabiatning jonsiz va jonli qismlari, O'rta Osiyolik allomalarning tabiatshunoslikka qo'shgan hissasi, tabiat va jamiyatning o'zaro ta'siri.
- Quyosh sistemasi. Erning tuzilishi: Quyosh sistemasi, sayyoralar, ularning xususiyatlari, Yerning tuzilishi, Oyning Yerga ta'siri.
- Yer kurasining qobiqlari. Atmosfera, gidrosfera va litosfera tuzilishi: Atmosfera qatlamlari, gidrosferaning tarkibiy qismlari, litosferaning tuzilishi, tog' jinslari va minerallar.
- O'simlik xujayrasi va to'qimasi: O'simlik xujayrasining tuzilishi, xujayra shakllari, sitoplazmaning harakati, xujayralarning o'sishi va bo'linishi, o'simlik to'qimalari.
- Ildiz, novda va poya: O'simlik ildiz sistemasining tiplari, ildizning anatomik tuzilishi, ildizning vazifalari, kurtak, novda va poyaning tuzilishi va xillari.
- Barg: Bargning morfologiyasi, hujayraviy tuzilishi, fiziologik vazifasi, turli ekologik muhitda o'suvchi o'simliklarning bargini tuzilishi.
- Gul, to'pgullar va mevalar: Gulning tuzilishi, to'pgul, changlanish, meva va urug'lar, ularning tarqalishi.
- O'simliklar ko'payishi haqida umumiy tushuncha: Ko'payishning mohiyati, jinssiz va jinsiy ko'payish, gulli o'simliklarning rivojlanishi.
- O'simlik, muxit va ekologik omillar: Muhit va ekologik omillar, yorug'lik, issiqlik, suv va tuproqning o'simlik rivojiga ta'siri.
- Bakteriyalar, suvo'tlar, zamburug'lar va lishayniklar: Bakteriyalar, suvo'tlar, zamburug'lar va lishayniklarning xususiyatlari va ahamiyati.
- Moxsimonlar, paporotniklar va ochiq urug'lilar: Yuksak o'simliklar, moxsimonlar, paporotniklar va ochiq urug'lilarning tuzilishi va ko'payishi.
- Gulli o'simliklar. Ikki pallali o'simliklarni asosiy oilalari: Gulli o'simliklarning umumiy tavsifi, ikki pallali o'simliklarning asosiy oilalari: krestguldoshlar, ra'noguldoshlar, gulxayridoshlar, dukkakdoshlar, tomatdoshlar va murakkabguldoshlar.
- Yer yuzida o'simliklarning tarqalishi. O'simliklarning tabiatdagi va kishilar hayotidagi ahamiyati: O'simliklarning yer yuzida tarqalishi, tabiatdagi va inson hayotidagi ahamiyati.
- Tabiatshunoslik asoslari predmetining hayvonlar bo'limiga kirish: Hayvonot olami to'g'risida umumiy ma'lumot, hayvonlarning tabiatdagi va odam uchun ahamiyati.
- Sodda hayvonlar tipi: Sodda hayvonlar tipiga umumiy tavsif, ildizoyoqlilar sinfi, xivchinlilar sinfi, infuzoriyalar sinfi, sodda hayvonlarning xilma-xilligi.
- Yumaloq va xalqali chuvalchanglar tipi: Yumaloq va xalqali chuvalchanglarning tuzilishi, hayot tarzi va ko'payishi.
- Xasharotlar sinfi: Xasharotlar sinfiga umumiy tavsif, May qo'ng'izining tuzilishi, Xasharotlarning ko'payishi va rivojlanishi, Xasharotlarning xilma-xilligi.
- Xordalilar tipi. Lansetniklar va boliklar sinfi: Xordalilar tipiga umumiy tavsif, lansetniklarning tuzilishi, baliqlarning tuzilishi va ko'payishi.
- Suvda va quruqda yashovchilar sinfi: Suvda va quruqda yashovchilarga umumiy tavsif, dumsizlar turkumi-baqaning tashki va ichki tuzilishi, dumlilar turkumi, oyoqsizlar turkumi.
- Sudralib yuruvchilar sinfi: Sudralib yuruvchilar sinfiga umumy tavsif, tangachalilar turkumi, toshbaqalar turkumi, timsoxlar turkumi, sudralib yuruvchilarni kelib chiqishi.
- Qushlar sinfi: Qushlarning umumiy tavsifi, tashqi va ichki tuzilishi, ko'payishi, rivojlanishi hamda sistematikasi
- Sut emizuvchilar sinfi: Sut emizuvchilarning umumiy tavsifi, ko'payishi, rivojlanishi hamda sistematikasi