Anorganik kimyo
Ushbu kitob anorganik kimyo fanining asosiy tushunchalari, qonunlari, reaksiyalari va birikmalarini o'rganishga bag'ishlangan. Kitobda atom tuzilishi, kimyoviy bog'lanish, eritmalar, termokimyo, oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari va kompleks birikmalar kabi mavzular batafsil yoritilgan. Shuningdek, s-elementlar (ishqoriy va ishqoriy-yer metallari), vodorod peroksid va ularning birikmalari ham ko'rib chiqilgan. Kitob farmatsevtika institutlari talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, umumiy va anorganik kimyo fanining dasturiga mos keladi.
Asosiy mavzular
- Kimyoning asosiy qonunlari va anorganik birikmalarning sinflanishi: Kimyoning asosiy qonunlari, moddalar massasining saqlanish qonuni, tarkibning doimiylik qonuni, karrali nisbatlar qonuni, ekvivalent tushunchasi, gaz qonunlari, gazlarning molekulyar massasini aniqlash, anorganik moddalarning sinflanishi (oksidlar, asoslar, kislotalar, tuzlar) kabi mavzularni o'z ichiga oladi.
- Kimyoviy reaksiyalarning energetikasi: Termokimyo, Gess qonuni, standart sharoitdagi moddalarning hosil bo'lish issiqligi, moddalarning yonish issiqligi, ichki energiya, entalpiya, erkin Gibbs energiyasi, Gelmgolts energiyasi, kimyoviy jarayonlarning yo'nalishini aniqlash masalalari ko'rib chiqiladi.
- Kimyoviy reaksiyalarning tezligi: Gomogen va geterogen reaksiyalar, kimyoviy reaksiyalar tezligi, tezlikka ta'sir qiluvchi omillar, kimyoviy reaksiya tezligiga kontsentratsiyaning ta'siri (massalar ta'siri qonuni), reaksiyaning haroratga ta'siri (Vant-Goff qoidasi), faollanish energiyasi va kataliz kabi mavzular yoritilgan.
- Eritmalar: Eritmalar, erigan modda konsentratsiyasining ifodalanishi, gazlarning suyuqliklarda eruvchanligi, Genri, Dalton, Sechenov qonunlari, osmos hodisasi va osmotik bosim, Raul qonunlari, elektrolitik dissotsilanish nazariyasi, ionli tenglamalar masalalari bayon etilgan.
- Elektrolitik dissotsilanish: Kuchli va kuchsiz elektrolitlar, Ostvaldning suyultirish qonuni, qiyin eriydigan tuzlarning eruvchanlik ko'paytmasi, suvning ion ko'paytmasi va pH, tuz eritmalarning gidrolizi, gidroliz turlari va konstantasi kabi mavzular muhokama qilingan.
- Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari: Oksidlanish darajasi tushunchasi, oksidlanish va qaytarilish reaksiyalarining nazariyasi, oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarini tenglashtirish usullari, reaksiyalarga muhitning ta'siri, oksidlovchi va qaytaruvchining ekvivalenti kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
- Atom tuzilishi: Atom tuzilishi, atomning yadro modeli, izotoplar, izobarlar, izotonlar, nurning kvant nazariyasi, Bor nazariyasi, De-Broyl tenglamasi, elektronlarning atomdagi kvant sonlari (n, l, m, s), Pauli prinsipi va D.I.Mendeleyevning davriy sistemasi kabi mavzular ko'rib chiqiladi.
- Kimyoviy bog'lanish: Kimyoviy bog'lanish tabiati, kovalent bog'lanish, valent bog'lanish usuli, molekulyar orbitallar usuli, ion bog'lanish, vodorod bog'lanish, metall bog'lanish va molekulalararo ta'sirlar kabi mavzular yoritilgan.
- Kompleks birikmalar: Kompleks birikmalarning ta'rifi, sinflanishi, koordinatsion formulasini topish, nomlash, turlari va ularning tibbiyotdagi ahamiyati haqida ma'lumot berilgan.
- S-elementlar va vodorod peroksidi: Vodorod, suv, vodorod peroksidi, I va II A guruh elementlari (ishqoriy va ishqoriy-yer metallari) va ularning birikmalari xossalari, olinishi va ishlatilishi kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
- VI B guruh elementlari (Xrom): Xromning tabiatda uchrashi, olinishi, oksidlari, valentli birikmalari, qaytaruvchanlik va oksidlovchilik xossalari, hamda ularning birikmalari va ishlatilishi haqida ma'lumot berilgan.
- VII B guruh elementlari (Marganes): Marganesning birikmalari, xossalari, qotishmalari, olinishi, va ishlatilishi kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
- VIII B guruh elementlari (Temir, Kobalt, Nikel): Temir, kobalt va nikelning umumiy tasnifi, atom tuzilishi, fizikaviy va kimyoviy xossalari, qotishmalari, va tibbiyotdagi ahamiyati kabi mavzularga bag'ishlangan.