Оna tili

Ushbu kitob "Ona tili" deb nomlanib, unda oʻzbek tilining sintaksisi va grammatikasi, gap tuzilishi, soʻz birikmalari, gap boʻlaklari, qoʻshma gaplar, oʻzga gaplar va tinish belgilari kabi asosiy mavzulari yoritilgan. Kitob oliy o'quv yurtlari talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, o'zbek tilining nazariy asoslarini chuqur o'rganishga yordam beradi.

Asosiy mavzular

Sintaksis: Sintaksis tushunchasi, gap va uning belgilari, gapning asosiy belgilari, gap turlari (darak, soʻroq, buyruq, undov gaplar), gapning tuzilishi va elementlari haqida ma'lumot beriladi.
Gapning ifoda maqsadiga ko'ra turlari: Gapning ifoda maqsadiga ko'ra turlari (darak, soʻroq, buyruq, undov gaplar) va ularning oʻziga xos xususiyatlari, tuzilishi va ishlatilishi misollar bilan tushuntiriladi.
Gapda so'zlarning o'zaro bog'lanishi: Gapda so'zlarning sintaktik munosabati, soʻz birikmalari, teng va ergash bogʻlanish, soʻz tartibi, yordamchi soʻzlar (affikslar, yordamchilar, yuklamalar), intonatsiya kabi vositalar orqali bogʻlanishi koʻrib chiqiladi.
Gap bo'laklari: Gapning bosh boʻlaklari (ega, kesim) va ularning ifodalanishi, ikkinchi darajali boʻlaklar (toʻldiruvchi, aniqlovchi, hol), ularning turlari, vazifalari va gap tuzilishidagi oʻrni tahlil qilinadi.
Gapning uyushuq bo'laklari: Uyushuq boʻlaklar, ularning turlari, uyushgan va uyushmagan aniqlovchilar, bogʻlovchilar, vergul va boshqa tinish belgilarining ishlatilishi bilan bogʻliq qoidalar yoritiladi.
Ajratilgan izoh bo'laklar: Ajratilgan boʻlaklar (toʻldiruvchi, aniqlovchi, hol), ularning gapdagi vazifasi, ifodalanish usullari va tinish belgilarining qoʻllanilishi bilan bogʻliq masalalar koʻrib chiqiladi.
Ikki tarkibli va bir tarkibli gaplar: Ikki tarkibli va bir tarkibli gaplar (egasi topiladigan, egasi topilmaydigan, nominativ gaplar) ning oʻziga xos xususiyatlari, tuzilishi va ishlatilishi taqqoslanadi.
Qo'shma gap: Qoʻshma gapning turlari (bogʻlangan, ergashgan, bogʻlovchisiz), tuzilish usullari, sodda gaplarning oʻzaro munosabati, tinish belgilarining qoʻllanilishi qoidalari tushuntiriladi.
Murakkab qo'shma gap: Murakkab qoʻshma gap, ergashish yoʻli bilan tuzilgan murakkab qoʻshma gap, ularda ergash gaplarning bosh gapga bogʻlanish usullari va turlari haqida maʼlumot beriladi.
O'zga gap: Oʻzga gap tushunchasi, koʻchirma va oʻzlashtirma gaplar, ularning tuzilishi, farqlari, avtor gapi bilan aloqasi va tinish belgilarining ishlatilishi qoidalari misollar bilan yoritiladi.
Pungtuatsiya: Oʻzbek tilida punktuatsiya, tinish belgilarining tasnifi, ularning gapdagi vazifasi va qoʻllanilishi qoidalari (nuqta, soʻroq belgisi, undov belgisi, nuqtali vergul, ikki nuqta, tire, qavs, qoʻshtirnoq) batafsil koʻrib chiqiladi.