Палеография
Kitob paleografiya fanining mohiyati, vazifalari, rivojlanish tarixi, turli xalqlar yozuvlari va ularning o'ziga xos xususiyatlariga bag'ishlangan. Unda arab yozuvining paydo bo'lishi, evolyutsiyasi, O'rta Osiyo hududidagi yozuvlar, ularning qo'llanilishi, o'zbek yozuvidagi islohotlar kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
Asosiy mavzular
- Paleografiya fani: Paleografiya fanining predmeti, vazifalari, tadqiqot uslublari va boshqa tarixiy fanlar bilan aloqasi ochib berilgan.
- Insoniyat tarixidagi yozuv turlari: Qadimgi yozuvlar, piktografik, logografik, bo'g'inli va harfiy yozuvlar tahlil qilingan.
- O'rta Osiyodagi qadimgi yozuvlar: O'rta Osiyoda qo'llanilgan oromiy, pahlaviy, sug'd, baqtriya, parfiya, xorazmiy, avesto, urxun-enisey va uyg'ur yozuvlari haqida ma'lumot berilgan.
- Arab yozuvining vujudga kelishi va rivojlanishi: Arab yozuvining kelib chiqishi, islohotlar, kufiy, muhakkak, rayhoniy, suls, tavqi', riqo, nasx kabi turlari ko'rib chiqilgan.
- Sharq qo'lyozmalarining paydo bo'lishi va xususiyatlari: Sharq qo'lyozmalarining umumiy tavsifi, arab tilidagi birinchi qo'lyozma kitob, O'rta Osiyo xalqlari qo'lyozmalari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Arab yozuvining Xuroson va Movarounnahrga kirib kelishi: Arab yozuvining mintaqaga kirib kelish sabablari, mahalliy tillarda mavjud bo'lmagan tovushlarning ifodalanishi, fors va eski o'zbek yozuvlarining shakllanish bosqichlari bayon etilgan.
- Arab qo'lyozmalarining paleografik xususiyatlari: Qo'lyozmalarning tuzilishi, bezaklari, yozuv qurollari, muqovalari va materiallari o'rganilgan.
- Xuroson va Movarounnahr qo'lyozmalarining xususiyatlari: Mintaqadagi qo'lyozma materiallari, yozuv qurollari, xat turlari, san'at maktablari va muqovalari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- O'rta Osiyoda yaratilgan turkiy qo'lyozmalar: Turkiy qo'lyozmalarning tavsifi, ilk namunalari, Temuriylar va Shayboniylar davri qo'lyozmalari, XIX asr qo'lyozmalari, kutubxonalar haqida so'z yuritilgan.
- O'zbek yozuvidagi islohotlar: Arab, lotin va rus yozuvlaridagi islohotlar tarixi, sabablari va natijalari ko'rib chiqilgan.