An`anaviy qo’shiqchilik
Ushbu kitob oʻzbek xalq qoʻshiqlari, ularning tarixi, janrlari, mashhur qoʻshiqlar namunalari va ularni ijro etish uslublariga bagʻishlangan. Kitobda mumtoz ashulalar va oʻtmish bastakorlarining ijodi ham oʻrin olgan.
Asosiy mavzular
- An'anaviy qo'shiqchilik tarixi: Mavzuda qoʻshiqchilikning uzoq oʻtmishga borib taqalishi, Oʻrta Osiyo xalqlarining musiqa madaniyati tarixiga oid yozma manbalar va arxeologik topilmalarning ahamiyati haqida soʻz boradi. Al-Farobiy va Ibn Sinoning musiqa nazariyasiga qoʻshgan hissasi yoritilgan. Qoʻshiqchilik janrlari (maishiy ashulalar, dostonlar, lirik qoʻshiqlar, marosim qoʻshiqlari, mehnat qoʻshiqlari, laparlar, yallalar, bolalar qoʻshiqlari) va ularning xususiyatlari tahlil qilinadi.
- Mehnat qo'shiqlari: Mehnat qoʻshiqlarining yaratilish tarixi va ularning mehnat jarayonidagi roli ochib berilgan. Dehqonchilik, bogʻdorchilik, chorvachilik, ovchilik, hunarmandchilik kabi kasblar bilan bogʻliq mehnat qoʻshiqlari (qoʻshchi, oʻrim, xirmon yanchish, yorgʻichoq qoʻshiqlari) haqida maʼlumotlar keltirilgan.
- Mavsum marosim va urf-odat qushiqlari: Mavsumiy ishlar, urf-odatlar, marosimlar bilan bogʻliq qoʻshiqlar (alla, ramazon qoʻshiqlari, sus xotin, toʻy qoʻshiqlari, lapar, oʻlan) haqida maʼlumot berilgan.
- Lirik qo'shiqlar: Lirik qoʻshiqlarning xususiyatlari, ularda xalqning orzu-umidlari, insoniy fazilatlari va ruhiy kechinmalari aks etishi haqida soʻz boradi. Ishq-muhabbat mavzuidagi lirik qoʻshiqlar va ularning mazmundorligi tahlil qilingan.
- An'anaviy qo'shiqchilikda ijro yo'llari: Oʻzbek xalq anʼanaviy qoʻshiqchiligida ijrochilik uslubi, ustoz-shogird anʼanalari, “Binnigi” va “Gulligi” uslublari haqida maʼlumotlar keltirilgan. Ijro jarayonida ovozni toʻgʻri ishlatish, nafas olish texnikasi va ovozni saqlash usullari koʻrsatilgan. Mashgʻulotlarda foydalanish uchun asarlar roʻyxati berilgan.
- O'zbek xalq qo'shiqlari: Kitobga kiritilgan oʻzbek xalq qoʻshiqlarining notalari va soʻzlari keltirilgan. Qoʻshiqlar orasida “Chaman ichra”, “Davron suraylik”, “Ililla yor”, “Bilaguzuk”, “Qizgina”, “Yalla jonim”, “Yallama yorim”, “Yali-yali”, “YAllo-yallo”, “Yoshligimda”, “Tanavor”, “Omon yor”, “Kecham tong otdi” kabi qoʻshiqlar mavjud.
- O'tmish bastakorlar ijodi: Oʻtmish bastakorlar asarlaridan namunalar, ularning notalari va soʻzlari keltirilgan. D.Zokirov, S.Kalonov, M.Jalilov, YU.Rajabiy kabi bastakorlarning asarlari oʻrin olgan.
- Mumtoz ashulalar: Mumtoz ashulalarning notalari va soʻzlari keltirilgan. Nasrullo, Bayot, Girya, Fargʻonacha shahnoz, Koʻchabogʻi, Qalandar, Oromijon, Galdr, Abdurahmonbegi, Dugoh Xusayn, Nasri Uzzol, Ushshoq, Quqon ushshogʻi, Munojot, Figʻon, Feruz kabi mumtoz ashulalar mavjud.