Tarixdan mustaqil ish
Kitob O'zbekiston tarixini, ayniqsa IX-XII asrlardagi madaniy hayotini o'rganadi. Unda ilm-fan rivojiga sabab bo'lgan omillar, Ma'mun akademiyasi, Xorazm Ma'mun akademiyasi, Al-Xorazmiy, al-Farg'oniy, Abu Ali ibn Sino, Imom Buxoriy, Termiziy va Moturidiylarning hayoti va ilmiy meroslari ko'rib chiqiladi.
Asosiy mavzular
- Ilm-fan rivojiga sabab bo'lgan tarixiy omillar: IX-XII asrlarda Movaraunnaxr va Xorazimdagi ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy yuksalish, Somoniylar, Qoraxoniylar va boshqa davlatlarning markazlashuvi, tinchlik va osoyishtalikning ta'minlanishi ilm-fan rivojiga turtki bo'lgan.
- Ma'mun akademiyasi: IX asrda Bag'dodda tashkil etilgan "Bayt ul-Hikma" akademiyasi va uning faoliyati, Al-Ma'munning ilm-fanga homiyligi, yunon ilmlarining arab tiliga tarjima qilinishi va olimlar uchun yaratilgan sharoitlar muhokama qilinadi.
- Xorazm Ma'mun akademiyasi: XI asrda Gurganchda tashkil etilgan Xorazm Ma'mun akademiyasi va uning jahon ilm-faniga qo'shgan hissasi, Beruniy, Ibn Sino va boshqa olimlarning faoliyati, akademiyaning kutubxonasi va madrasasining ahamiyati tahlil etiladi.
- Buyuk allomalarning hayoti va ilmiy merosi: Al-Xorazmiyning matematikaga qo'shgan hissasi, Al-Farg'oniyning astronomiyadagi yutuqlari, Ibn Sinoning tibbiyot va falsafadagi asarlari, Imom Buxoriy va Termiziyning hadis ilmidagi xizmatlari, Moturidiyning kalom ilmidagi qarashlari yoritiladi.