Замин ва пойдеворлар

Ushbu kitob, O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan tasdiqlangan, arxitektura-qurilish institutlari talabalari uchun mo'ljallangan "Zamin va Poydevorlar" fanining dasturi asosida yozilgan. Kitobda bino va inshootlarning zaminlari va poydevorlarini loyihalash hamda hisoblashning asosiy qoidalari keltirilgan. Shuningdek, turli muhandislik-geologik sharoitlarni hisobga olish, zamin va poydevor turlari, ularni hisoblash va loyihalashga oid masalalar yoritilgan.

Asosiy mavzular

• Poydevorlarni loyihalashdagi asosiy hususiyatlar: Zamin va poydevorlarni loyihalashning umumiy qoidalari, poydevorlar zaminini yuk ko'tarish qobiliyati bo'yicha hisoblash, poydevor loyihalash uchun zarur bo'ladigan materiallar, poydevor chuqurligini belgilash va poydevor turlari.
• Tabiiy zamindagi sayoz poydevorlar: Tabiiy zaminda sayoz joylashgan poydevorlarni loyihalashning umumiy qoidalari, markaziy yuk ta'siridagi bikr poydevorlarning tag yuzasi o'lchamlarini hisoblash, nomarkaziy yuk ta'siridagi bikr poydevorlarning tag yuzasi o'lchamlarini hisoblash, egiluvchan poydevorlarni tag yuzasi o'lchamlarini hisoblash va yerto'la poydevorini hisoblash.
• Qoziqli poydevorlar: Qoziqli poydevorlarning turlari, qoziqli poydevorlarni o'rnatish, qoziqli poydevorlarni hisoblash va qoziqli poydevorlarni loyihalash.
• Chuqur joylashuvchi poydevorlar: O'z og'irligi bilan pastlashuvchi quduqlar, kesson poydevorlar, yig'ma temir-beton qobiqlar va grunt qiridadagi devor.
• Zamin gruntlarining sun'iy mustahkamlash usullari: Bo'sh gruntlarni almashtirish, gruntlarni zichlash usullari va gruntlarni qotirish usullari.
• O'ta cho'kuvchan gruntlarda poydevorlarni loyihalash: Gruntlarning o'ta cho'kuvchanlik ko'rsatkichlari va o'ta cho'kuvchan gruntlarda poydevor barpo etish.
• Zilzilabardosh zaminlarni hisoblash va loyihalash: Qurilish maydonining zilzilabardoshligi, zilzilabardosh zaminlar usuli, zilzila ta'sirida gruntlar mustahkamlik ko'rsatkichini o'zgarishi, zilzilabardosh zaminlarning yuk ko'tarish qobiliyati va zaminlarning zilzilabardoshligini oshirishga qaratilgan tadbirlar.
• Tebranma harakatlanuvchi mashina va uskunalar poydevorlari: Mashina va uskunalar zaminining tebranishi va mashina va uskunalar zaminini mustahkamlash usullari.
• Zamin va poydevorlarni ta'mirlash: Zamin va poydevorlarni ta'mirlash sabablari, usullari va foydalanilayotgan inshoot yaqinida poydevor o'rnatish.