Dars jarayonida metodlarni qo’llashda o’qituvchi mahorati
Ushbu maqolada dars jarayonida o'qituvchining mahorati, darsning tashkiliy usuli, o'qituvchi va o'quvchi hamkorligi, darsga tayyorgarlik, metodlarni qo'llash va pedagogik mahoratning ahamiyati haqida so'z boradi. Shuningdek, darsni tashkil etish tamoyillari, o'qituvchining vazifalari, metodlarni tanlash mezonlari va pedagogik mahoratning tarkibiy qismlari yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Darsning tashkiliy usuli: Dars ta'lim jarayonining asosiy tashkiliy usuli bo'lib, unda o'qituvchi va o'quvchi faoliyatining hamkorligi yaqqol ko'zga tashlanadi. Dars bevosita o'qituvchi rahbarligida olib boriladi.
- O'qituvchining darsga tayyorgarligi: O'qituvchining darsga tayyorgarligiga dars maqsadlarini to'g'ri aniqlay olishi, dars ishlanmasining bo'lishi, darsda qo'llaniladigan metodlarni aniqlay olishi va vaqtni to'g'ri taqsimlay olishi kiradi.
- Darsni tashkil etish tamoyillari (Ibn Sino): Ibn Sinoning fikricha, o'quvchini birdan kitobga jalb qilib qo'ymaslik, o'qitishni asta-sekin, osondan qiyinga o'tish yo'li bilan olib borish, o'quvchilar bilan amalga oshiriladigan tarbiyaning ularning yoshiga mos bo'lishi, o'qitishning jamoa tarzida uyushtirilishi, o'qitishning o'quvchining mayli va qobiliyatini hisobga olgan holda olib borilishi va o'qitishning jismoniy mashqlar bilan qo'shilib olib borilishi zarur.
- O'qituvchining darsdagi vazifalari: O'qituvchi har bir o'quvchining bilim olish xususiyatlarini inobatga oladi, o'quvchilarning ta'lim jarayonida o'rganiladigan fan asoslarini egallab olishlari, ularning idrok etish qobiliyatlarini rivojlantirish va ma'naviy-axloqiy sifatlarni tarbiyalash hamda shakllantirish uchun qulay sharoitlar yaratadi.
- Metodlarni tanlash mezonlari: Metodlarni qo'llashda sinf o'quvchilarining xususiyatlarini, ularning faolligini, fan xususiyatlarini hisobga oladi. Metodlar va usullarni tanlash dars jarayonida o'qituvchi faoliyatiga bog'liq hisoblanadi.
- Pedagogik mahorat: Pedagogik mahorat - o'qituvchilarning shaxsiy (bolajonligi, xayrixoxligi, insonparvarligi, mehribonligi) va kasbiy (bilimdonligi, zukkoligi, fidoiyligi, ijodkorligi, qobiliyati) fazilatlarni belgilovchi xususiyat bo'lib, o'qituvchilarning ta'limiy va tarbiyaviy faoliyatida yuqori darajada erishishini ta'minlaydi.