Травматизм. Шок
Ushbu tibbiy ma'ruza travmatizm va shok masalalariga bag'ishlangan. Unda shokning turlari, patogenezi, klinik ko'rinishlari, davolash tamoyillari va terminal holatlar muhokama qilinadi. Shuningdek, travma va travmatizm tushunchalari, ularning tarixi yoritilgan. Lektciya talabalar uchun mo'ljallangan bo'lib, mavzuni qisqa va lo'nda tarzda tushuntiradi.
Asosiy mavzular
- Shokning tasnifi va patogenezi: Shokning etiologik omillari bo'yicha turlari (travmatik, gemorragik, kardiogen, septik, anafilaktik) ko'rib chiqiladi. Patogenezga asoslangan tasnif (gipovolemik, kardiogen, septik, anafilaktik shok) batafsil tahlil qilinadi. Har bir tur uchun xos o'zgarishlar keltiriladi.
- Shokning klinikasi: Shokning asosiy simptomlari (ongning susayishi, terining oqarishi, sovuq ter, taxikardiya, arterial bosimning pasayishi, diurezning kamayishi) bayon etiladi. Shokning og'irlik darajalari (I-IV darajalar) tavsiflanadi.
- Shokni davolashning umumiy tamoyillari: Etiologik omilni bartaraf etish (qon ketishni to'xtatish, infektsiya o'chog'ini yo'q qilish, allergenni olib tashlash) muhimligi ta'kidlanadi. Umumiy davolash tamoyillari (O'BTni to'ldirish, kislorod terapiyasi, atsidozni korrektsiyalash) va farmakoterapiya (dopamin, oksiprenalin, noradrenalin, yurak glikozidlari) ko'rsatiladi. Qo'shimcha davolash usullari (steroidlar, geparin, diuretiklar, mexanik qon aylanishini qo'llab-quvvatlash, kardiojarrohlik) sanab o'tiladi.
- Terminal holatlar: O'limning asosiy bosqichlari (preagonal holat, agoniya, klinik va biologik o'lim) ketma-ketligi tavsiflanadi. Ularning har biri uchun xos xususiyatlar keltiriladi.
- Travma va travmatizm: Travma va travmatizm tushunchalariga ta'rif beriladi. Travmatizmning turlari (ishlab chiqarish, noishlab chiqarish, qishloq xo'jaligi, sanoat, transport, harbiy, maishiy) va statistikasi ko'rib chiqiladi. Zamonaviy travmatologiyaning o'ziga xos xususiyatlari yoritiladi. Travmatologik yordamni tashkil etish bosqichlari (birinchi yordam, tibbiy muassasaga evakuatsiya, ambulatoriya va statsionar davolash, reabilitatsiya) batafsil tahlil qilinadi.