Gidrometeorologiyada atomatik tizimlar
Ushbu kitob gidrometeorologiya sohasidagi avtomatik tizimlarga bag'ishlangan bo'lib, kasb-hunar kollejlari talabalari uchun mo'ljallangan. Unda meteorologik stansiyalarda qo'llaniladigan avtomatik qurilmalar, ularning tuzilishi, ishlash prinsiplari va texnik xizmat ko'rsatish usullari batafsil yoritilgan. Kitob O'zbekiston sharoitida gidrometeorologik kuzatuvlarni avtomatlashtirishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Atmosfera va tuproqdagi fizikaviy o'zgarishlarni kuzatishga mo'ljallangan uzoqdan boshqariluvchi meteorologik qurilmalar: Ushbu mavzuda uzoqdan boshqariladigan meteorologik qurilmalarning tuzilishi, asosiy qismlari (o'lchov o'zgartirgich, uzatuvchi o'zgartirgich, qabul qiluvchi qurilma) va ishlash prinsiplari ko'rib chiqiladi. Shamol tezligi va yo'nalishini o'lchash qurilmalari, uzoqni kuzatish moslamalari, bulut balandligini o'lchash qurilmalari, harorat va bosim o'lchagichlar haqida ma'lumot beriladi.
- Majmuaviy radiotexnik avtomatik meteorologik stansiyasi (MRAMS): Mavzuda MRAMSning tuzilishi, vazifalari va ishlash prinsiplari batafsil tahlil qilinadi. Muz miqdori va bo'ron qurilmalari, markaziy jihozlar, yordamchi moslamalar va chiqarish bloklari haqida ma'lumotlar keltirilgan. Stansiyaning ishlash rejimi va texnik xizmat ko'rsatish tartibi yoritiladi.
- Uzoqdan boshqariluvchi meteorologik qurilmalarga texnik xizmat ko'rsatish: Ushbu mavzu uzoqdan boshqariladigan meteorologik jihozlardan foydalanish qoidalari, jihozlarni bo'yash va texnika xavfsizligi masalalariga bag'ishlangan. Jihozlardagi nosozliklarni bartaraf etish usullari ko'rsatib o'tiladi.
- Unifikatsiyalangan temmetrik avtomatik gidrometeorologik stansiya M-106M (UTAGMS-4M): UTAGMS-4M stansiyasining tuzilishi, asosiy qurilmalari va ishlash prinsiplari ko'rib chiqiladi. Suv havzalarida suv miqdorini va muzlash holatini o'lchash qurilmalari, stansiyaning ishlashi va chaqiruv qurilmasi haqida ma'lumot beriladi. Avtomat tizimning tuzilishi va ishlash tartibi yoritiladi.
- Avtomatlashtirilgan radiometeorologik yer ustki stansiyasini foydalanishga tayyorlash: Avtomatlashtirilgan radiometeorologik stansiyani (ARYS) ishga tayyorlash, ma'lumotni olish va yetkazib berish tartibi, jihozlarni o'rnatish joylarini aniqlash, aloqa tarmoqlarini o'rnatish va tekshirish, elektrmagnit relelar va elektr mashinalariga xizmat ko'rsatish masalalari ko'rib chiqiladi.