O'ta kuchlanish va izolyatsiya
Ushbu kitob elektr energetika tizimlarida uchraydigan yuqori kuchlanishlar va ulardan himoyalanish masalalariga bag'ishlangan. Unda izolyatsiya materiallarining xususiyatlari, ichki va tashqi kuchlanishlar, ularni chegaralash usullari, himoya vositalari va podstansiya uskunalari izolyatsiyasi kabi muhim mavzular yoritilgan. Talabalarga mo'ljallangan ushbu qo'llanma elektr energetikasi sohasidagi bilimlarini oshirishga yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Elektr tizimda izolyatsiya: Izolyatsiyaning turlari, maksimal ishchi kuchlanish, izolyatsiyalarni emirilish holatlari, ichki va tashqi izolyatsiyalarning asosiy turlari.
- Elektr tizimlarda ichki o'ta kuchlanishlar: Kommutatsiya va rezonans hodisalaridan kelib chiqadigan o'ta kuchlanishlar, ularning sabablari va xususiyatlari. Rezonans xodisalarining oldini olish choralari.
- O'ta kuchlanishlarni chegaralash: O'ta kuchlanishlarni chegaralash usullari, vositalari va sxemalari. Transformatorlarda, generatorlarda va reaktorlarda qo'llaniladigan himoya choralari.
- Yuqori kuchlanish texnikasida gazli izolyatsiya: Gazlarning fizik xususiyatlari, razryadlanish va ionlanish turlari, Pashen qonuni, gazli muhitda elektr mustahkamligi.
- Nomustaqil gaz razryadi: Nomustaqil razryadda ionlanish jarayoni, gazsimon dielektriklarning elektr o'tkazuvchanligi va teshilishi.
- O'ta kuchlanishli tarmoqlarda toj razryadi: Toj razryadining hosil bo'lishi, unga ta'sir etuvchi omillar, quvvat isrofgarchiligi va iqlim sharoiti bilan bog'liqligi. Toj razryadining radioaloqaga ta'siri.
- Elektr tarmoqlarda elektr yoyi: Elektr yoyining hosil bo'lishi, uni o'chirish usullari (moyda, vakuumda, elegazda, elektromagnit maydon yordamida) va vositalari.
- Himoya razryadniklari: Uchqunli oraliqlar, trubkali va ventilli razryadniklarning tuzilishi va ishlash prinsipi. Razryadniklarning vazifasi va ahamiyati.
- Podstansiya uskunalari izolyatsiyasi: Izolyatorlarning turlari (tayanch, o'tkazuvchi, osma), ularning tuzilishi va qo'llanilishi. Transformatorlar va kabellarning izolyatsiya xususiyatlari.