Sugurta ishi

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan o'quv qo'llanma sifatida tavsiya etilgan bo'lib, sug'urta ishining nazariy va amaliy jihatlarini o'rganishga bag'ishlangan. Kitobda sug'urta tushunchasi, uning iqtisodiy mohiyati, funksiyalari, turlari, tashkil etish asoslari, huquqiy jihatlari hamda xalqaro tajribalar yoritilgan.

Asosiy mavzular

  • Sug'urtaning iqtisodiy mohiyati va ahamiyati: Ushbu mavzuda sug'urtaning iqtisodiy mohiyati, funksiyalari, sug'urtani turkumlashtirish asoslari hamda sug'urta bozori va uning tarkibiy tuzilishi kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
  • O'zbekistonda sug'urtaning rivojlanishi: Ushbu mavzuda sug'urtaning jahonda vujudga kelishi, Rossiya va Turkistonda sug'urtaning rivojlanishi hamda mustaqillikdan so'ng O'zbekistonda sug'urtaning rivojlanish xususiyatlari o'rganiladi.
  • Sug'urta atamalari va tushunchalari: Ushbu mavzuda sug'urta atamashunosligi, sug'urtaning tashkiliy qirralarini ifodalovchi atamalar, sug'urta mablag'larining sarflanishi bilan bog'liq atamalar hamda amaliyotda qo'llaniladigan xorijiy atamalar haqida ma'lumot beriladi.
  • Sug'urtaning guruxlanishi (klassifikatsiyasi): Ushbu mavzuda sug'urtani boshqarishda sug'urta guruxlanishining roli, sug'urtaning tarmoqlar bo'yicha guruxlanishi hamda sug'urta ob'ektlari va ularning turlari bo'yicha guruxlanishning umumiy asoslari o'rganiladi.
  • Sug'urta xuquqi: Ushbu mavzuda sug'urta xuquqi va sug'urta munosabatlarini shakllantiruvchi xuquqiy xujjatlar, sug'urta xuquqi va bozor iqtisodiyoti sharoitida sug'urtani boshqarishni qayta qurilishi, sug'urta marketingi hamda sug'urta tashkilotlari ustidan davlat nazorati kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
  • Respublika sug'urta tashkilotlarini boshqarish: Ushbu mavzuda O'zagrosug'urta, Kafolat, O'zbekinvest kabi davlat aktsiyadorlik sug'urta kompaniyalari, Madad sug'urta agentligi hamda respublika xususiy sug'urta kompaniyalari haqida ma'lumot beriladi.
  • Mol-mulk sug'urtasi: Ushbu mavzuda fuqarolar mulkini sug'urtaviy ximoyalash asoslari, xuquqiy shaxslar mulkini sug'urtalash hamda zararni va sug'urta qoplamasini aniqlash tartibi o'rganiladi.
  • Tadbirkorlik tavakkalchiliklari sug'urtasi: Ushbu mavzuda tadbirkorlik tavakkalchiliklari sug'urtasining moxiyati, tijorat tavakkalchiliklari sug'urtasi hamda yangi texnika va texnologiya tavakkalchiliklari sug'urtasi kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
  • Qishloq xo'jaligi sug'urtasi: Ushbu mavzuda qishloq xo'jalik korxonalarida sug'urta ob'ektlari va tamoyillari, qishloq xo'jalik xayvonlari va ekinlari sug'urtasini amalga oshirish hamda qishloq xo'jalik ekinlari, bog'lar va uzumzorlar bo'yicha zararlarni aniqlash tartibi o'rganiladi.
  • SHaxsiy sug'urta va sug'urtaning boshqa yo'nalishlari: Ushbu mavzuda shaxsiy sug'urta to'g'risida tushuncha, mexnat qobiliyatini vaqtincha yo'qotish va xayotni aralash sug'urta qilish, yo'lovchilar va xarbiy xizmatchilarni majburiy sug'urtalash, bolalar va nikox-to'y sug'urtasi hamda boshqa turdagi xayotni ixtiyoriy sug'urtasi kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
  • Qayta sug'urtalash: Ushbu mavzuda qayta sug'urtalashning moxiyati va zarurligi, qayta sug'urtalash munosabatlarini ifodalovchi atamalar va ularni guruxlash, qayta sug'urta qilishda shartnomalarni tuzish va ijro etish tartibi hamda nisbiy va nonisbiy qayta sug'urta qilish kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
  • Sug'urta faoliyatining moliyaviy asoslari: Ushbu mavzuda sug'urta tashkilotlarining moliyasini tashqiliy asoslari va xususiyatlari, sug'urta tashkilotlarining daromadi va xarajatlari, sug'urta xodimlarining ish haqi va rag'batlantirish tizimi hamda moliyaviy rejalashtirish va xisobotlar tuzish kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
  • Jaxon mamlakatlarida sug'urtaning rivojlanish xususiyatlari: Ushbu mavzuda jaxon mamlakatlarida sug'urtaning notekis rivojlanishi, jaxon mamlakatlarida sug'urta tashkilotlarini turlari va amalga oshiriladigan sug'urta usullari, rivojlangan mamlakatlarda sug'urtaning tashqiliy xususiyatlari hamda fan va texnikaning taraqqiyoti natijasida yangi xavf-xatarlarni vujudga kelishi va sug'urtaning yangi turlarining shakllanishi kabi masalalar ko'rib chiqiladi.