Ташиш, йўл ҳаракатини ташкил этиш ва экология

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan chop etilgan bo'lib, Qarshi davlat universiteti filologiya fakulteti talabalari uchun mo'ljallangan "Sotsiolingvistika" fanidan uslubiy qo'llanmadir. Qo'llanma o'zbek tilshunosligi kafedrasining 2007-yil 27-avgustdagi yig'ilishida tasdiqlangan. Qo'llanmada sotsiolingvistika fanining predmeti, maqsad va vazifalari, asosiy tushunchalari, sotsiolingvistik tadqiqot usullari va o'zbek tilining sotsiolingvistik xususiyatlari kabi masalalar yoritilgan. Qo'llanma o'zbek tili va adabiyoti yo'nalishi talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, ushbu sohada bilim olishni istagan barcha o'quvchilarga tavsiya etiladi.

Asosiy mavzular

Sotsiolingvistikaning predmeti, maqsad va vazifalari: Fanning mohiyati, rivojlanish tarixi, asosiy tushunchalari va vazifalari bayon etilgan.
Sinxron sotsiolingvistika: Tushuncha mohiyati, lingvistik aspektlari, tahlil va belgilash usullari keltirilgan.
Baadiy asar tilining ijtimoiy mohiyati: Asarning ijtimoiy xususiyatlari, umimxalq tiliga munosabati va muhim belgilari tahlil etilgan.
Adabiy til. Jonli so'zlashuv tili: Adabiy til va jonli so'zlashuv tilining mohiyati, umumiylik va farqlari yoritilgan.
Xalq og'zaki tili: Xalq og'zaki ijodining mohiyati va ijtimoiy ahamiyati ochib berilgan.
Koyne: Koyne tushunchasi, ijtimoiy dialektlardan farqi va xususiyatlari keltirilgan.
Dialektal qatlam va uning sosial mohiyati: Ijtimoiy dialektlar, dialektizmlar va jargonlarning mohiyati va ijtimoiy ahamiyati tahlil etilgan.
Diglossiya. Tilning holati va vaziyati: Diglossiya tushunchasi, tilning holati va vaziyatiga ta'rif berilgan.
Ikki tillilik va uning sosial asoslari: Ikki tillilik mohiyati, ijtimoiy asoslari va ahamiyati yoritilgan.
Tilning funksional tipologiyasi: Funktsionallik mohiyati, tipologiya asoslari va ahamiyati tahlil qilingan.
Diaxron sotsiolingvistika va uning muammolari: Diaxron sotsiolingvistika mohiyati, muammolari va yechimlari ko'rsatilgan.
Tarixiy-ijtimoiy tilning bosqichlari: Tarixiy-ijtimoiy tilning rivojlanish bosqichlari tahlil etilgan.
Ijtimoiy lingvistika fanining tekshirish usullari: Ijtimoiy lingvistika fanini tekshirish usullari va tamoyillari keltirilgan.
O'zbek adabiy tili tarixini sotsiolingvistik asosda o'rganish: O'zbek adabiy tilining tarixiy rivojlanish bosqichlari sotsiolingvistik nuqtai nazardan ko'rib chiqilgan.
Mustaqillik yillarida ijtimoiy lingvistika: O'zbekistonda mustaqillik yillarida ijtimoiy lingvistikaning rivojlanishi va erishilgan yutuqlar tahlil etilgan.
O'zbek muloqot xulqining ijtimoiy-lisoniy xususiyatlari: O'zbek milliy muloqot xulqining o'ziga xos jihatlari ijtimoiy-lisoniy nuqtai nazardan yoritilgan.