Avtomatika asoslari

Ushbu kitob avtomatlashtirish asoslari, metrologiya, oʻlchov texnikasi, elektr va pnevmatik elementlar, relelar, kuchaytirgichlar, oʻlchash asboblari va tizimlari haqida ma’lumot beradi. Kitobda bosim, harorat, sarf, miqdor, namlik va boshqa texnologik parametrlarni oʻlchash usullari va asboblari batafsil yoritilgan. Materiallar kasb-hunar kollejlari talabalari uchun moʻljallangan, shuningdek, sohaga oid mutaxassislar uchun ham foydali boʻlishi mumkin.

Asosiy mavzular

Metrologiya va o'lchov texnikasining asosiy tushunchalari: O'lchash to'g'risida umumiy ma'lumot, o'lchash usullari, xatoliklar, aniqlik ko'rsatkichlari, o'lchov vositalari va birliklari haqidagi tushunchalar.
O'lchash o'zgartgichlari: O'lchash o'zgartgichlarining turlari (parametrik, generatorli), chiziqli va burchakli ko'chish o'zgartgichlari, potensiometrik, sig'imli, induktiv, tenzometrik o'zgartgichlar va ularning xarakteristikalari.
Unifitsirlangan o'zgartgichlar: Pnevmatik va elektro-kuch o'zgartgichlar, kuch-chastotali o'zgartgichlar, va ularning ishlash prinsiplari.
Temperaturani o'lchash: Temperatura shkalalari (Selsiy, Kelvin), termometrlarning turlari (suyuqlikli, dilatometrik, bimetalli, termoelektrik) va ularning xarakteristikalari.
Bosim va siyraklanishni o'lchash: Bosim tushunchasi, manometrlar, vakuummetrlar, ularning turlari (suyuqlikli, deformatsion, yuk-porshenli, elektrik) va ishlash prinsiplari.
Suyuqlik va sochiluvchan moddalarning sathini o'lchash: Sath o'lchagichlarning turlari (qalqovichli, gidrostatik, elektrik, radioizotopli, ultratovushli, vaznli) va ularning xususiyatlari.
Moddaning sarfi va miqdorini o'lchash: Sarf o'lchagichlarning turlari (bosimlar farqi o'zgaruvchan, o'zgarmas sarf o'lchagichlar, elektromagnit, ultratovush), hisoblagichlar va dozatorlar.
Moddaning xossasi va tarkibini o'lchash: Namlik o'lchash asboblari (psixrometr, gigrometr, elektrik), suyuqliklarning zichligini o'lchash asboblari, eritma konsentratsiyasini o'lchash asboblari (konduktometrik, potensiometrik, optik), gazlar tarkibini o'lchash asboblari.
Relelar va kuchaytirgichlar: Relelar (elektromagnit, yakorli, gerkon) va kuchaytirgichlarning (magnitli, elektronli, elektromashinali) asosiy parametrlari va ishlash prinsiplari.
Pnevmatik o`chlash asboblari: Pnevmatik elementlar (drossel, soplo-zaslonka, pnevmokamera) va qurilmalarning shartli belgilari.
Masofadan turib o'lchash sistemalari: Reostatli, differensial transformatorli va sel'sinli uzatish sistemalari. Ularning asosiy parametrlari va xarakteristikalari.