Talaba tanlov fani

Ushbu kitob, O'zbekistondagi oliy ta'lim muassasalari talabalari uchun mo'ljallangan ma'ruzalar matni bo'lib, unda tabiat qonunlarining fizikaviy asoslari, kosmologiya, energetika, elektronika, global ekologik muammolar va zamonaviylik kabi mavzularga oid ma'lumotlar jamlangan. Kitobda O'zbekiston hududida qadim zamonlardan buyon ilm-fan rivojiga hissa qo'shgan allomalarning ilmiy meroslari ham yoritilgan.

Asosiy mavzular

Tabiat qonunlarining fizikaviy asoslari: Ushbu mavzu fizika fanining jamiyat rivojlanishidagi o'rni, texnologiyalarning rivojlanishi va axborot tizimlari kabi masalalarni o'rganadi. Tabiiy va gumanitar fanlarning aniq ishlatilish sohalari, ilmiy texnik taraqqiyotning jamiyatdagi roli, tabiat qonunlarining ilmiy izohlari, tajribaviy qurilmalar yordamida yangiliklarni kuzatish va tadqiq etish kabi jihatlar ko'rib chiqiladi.
Qadim dunyo kosmologiyasi: Olam tuzilishi haqidagi dastlabki tasavvurlar, Misr, Vavilon va Xitoyda astronomiyaning rivojlanishi, quldorchilik jamiyatida osmon hodisalarini o'rganishning ahamiyati, Ptolomeyning geotsentrik sistemasi, Kopernikning geliotsentrik sistemasi, Galiley va Nyutonning ilmiy ishlari, astronomik kuzatishlar, Yerning sharsimonligi va Koinot markazi kabi tushunchalar o'rganiladi.
Bog'dod astronomiya maktabi: Abbosidlar sulolasi davrida Bog'dodning ilmiy markazga aylanishi, astronomiya rivojiga hissa qo'shgan olimlar (al-Mansur, Ibrohim al-Fazoriy, Yoqub ibn Tariq, Muhammad ibn Ibrohim al-Fazoriy, al-Fadl ibn Naubaxt, Jabir al-Xayyan, al-Ma'mun va boshqalar), 'Donishmandlar uyi'ning tashkil etilishi, 'Tekshirilgan Ma'mun ziji' va Yer meridianining uzunligini o'lchash kabi mavzular yoritiladi.
Muxammad al-Xorazmiy va Ahmad al-Farg'oniyning ilmiy meroslari: Al-Xorazmiyning astronomiya sohasidagi faoliyati, 'Zij' asari, 'Astrolyabiya bilan ishlash haqidagi kitob', Ahmad al-Farg'oniyning hayoti va ilmiy ishlari, 'Yulduzlar haqidagi fan elementlari to'g'risidagi kitob' va boshqa asarlari haqida ma'lumotlar beriladi.
Koinot haqidagi tasavvurlarning din va fanda aks etishi: Idealistlar va din aqidalari, kohinlarning osmonni o'rganishi, tabiatshunos olimlarning olamni o'rganishi, Galaktika, yulduzlarning paydo bo'lishi, moddiy olam, kosmik ob'ektlar, astronomiya va kosmologiya kabi tushunchalar haqida ma'lumotlar berilgan.
Zamonaviy energetika: Atomning murakkab tuzilishi, elektron, yadro, radioaktivlik, yadro energetikasi, termoyadro reaksiyasi, atom bombalari, yadro reaktorlari, atom elektrostansiyalari (AES), Quyosh energiyasidan foydalanish, ekologik muammolar kabi zamonaviy energetikaning asosiy jihatlari tahlil qilingan.
Biosfera va antropogen ta'sirlar: Biosfera, atmosfera, gidrosfera, litosfera, Yerning tuzilishi, havo muhiti, suv muhiti, tuproq muhiti, ekologiya, insonning tabiatga ta'siri, ekotizim, biosferaning o'zgarishi va kasalliklar, atrof-muhit muhofazasi, global ekologik muammolar, zamonaviylik va insoniyatning atrof-muhitga munosabati kabi masalalar ko'rib chiqilgan.
Quyosh va Oyning ko'rinma harakatlari, aniq vaqt va kalendar: Yerning yagona tabiiy yo'ldoshi Oy, Oyning harakati, yulduzlarga nisbatan aylanishi, Yer atrofida aylanishi, Oy fazalari, Quyosh va Oy tutilishlari, Yerning Quyosh atrofida aylanishi, ekliptika, Quyosh sistemasi, sayyoralar, asteroidlar, kometalar, meteorlar, meteoroidlar, aniq vaqt, kalendar, Yulian kalendari kabi astronomik tushunchalar yoritilgan.
Quyosh sistemasining tuzilishi va masshtablari: Quyosh sistemasining tuzilishi, sayyoralar, yo'ldoshlar, asteroidlar, kometalar, meteoroidlar, sayyoralarning guruhlari, Merkuriy, Venera, Yer, Mars, Yupiter, Saturn, Uran, Neptun, Pluton kabi sayyoralarning xususiyatlari, atmosfera, temperatura, yo'ldoshlari va o'lchamlari haqida ma'lumotlar berilgan.
Elektronika, zamon va EНМ: Elektronika, atom, zaryadlangan zarrachalar, elektr toki, o'tkazgichlar, elektr dvigatellari, elektr stansiyalari, elektromagnit maydoni, radio, telefon, telegraf, elektron hisoblash mashinalari (EHM), EHM programmalari, marketing, ishlab chiqarish, tibbiyot, biznes, bank, rabotatexnika, kompyuter va axborot texnalogiyalari kabi mavzular o'rganilgan.