Мaълумoтлaр ва билимлар базаси
Ushbu o'quv qo'llanma O'zbekiston Respublikasi oliy ta'lim muassasalari talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, unda axborot tizimlari va texnologiyalari, axborot resurslari, axborot va qaror qabul qilish, ma'lumotlar bazalari va ekspert tizimlari kabi mavzular yoritilgan. Qo'llanma jamiyatni axborotlashtirish, zamonaviy axborot texnologiyalarini qo'llash, sun'iy intellekt va ekspert tizimlarini rivojlantirish masalalariga bag'ishlangan.
Asosiy mavzular
- Boshqaruv tizimi faoliyatining axborot jihatlari: Ushbu mavzu boshqaruv tizimida axborotning roli va ahamiyatini, axborot oqimlarini, tashqi muhitning ta'sirini va boshqaruv tizimining modelini o'rganadi.
- Axborot: asosiy tushuncha va ta'riflar: Axborotning mohiyati, axborotga bo'lgan ehtiyoj, axborotlashtirish, axborotlashgan jamiyat, informatika va axborotni kodlashtirish kabi tushunchalar tahlil qilinadi.
- Tashkilotning axborot resurslari: Axborot resurslarining turlari, axborot sanoati, axborot manbalari va jahon axborot bozorlari ko'rib chiqiladi.
- Axborot va qarorlar qabul qilish: Axborot va qarorlar qabul qilish jarayoni, axborot resurslarining turlari, axborotning sifati, axborotni tejash va baholash masalalari o'rganiladi.
- Infologik modelni qurish uslubiyoti: Axborot-mantikiy model, uning elementlari, obyektlar orasidagi aloqalar va normalizatsiya qoidalari ko'rib chiqiladi.
- Ma'lumotlar bazasini yaratishda tashkiliy ishlar: Ma'lumotlarni tashkil etish, fayllar modeli, fayllar modelining tuzilmalari va ma'lumotlar bazasini tashkil etish masalalari yoritiladi.
- Zamonaviy MBBTning tahlili: Ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlarining (MBBT) turlari, ularning xususiyatlari va ularni tanlash mezonlari tahlil qilinadi.
- Relyatsion MBBTning umumiy ta'rifi: Relyatsion ma'lumotlar bazasining asosiy tushunchalari, jadval-munosabatlar, atributlar va domenlar ko'rib chiqiladi.
- MBBT muhitida ma'lumotlar bazasini loyihalash: MBBT muhitida ma'lumotlar bazasini loyihalash tamoyillari, normalizatsiya qoidalari va ER-modellar tahlil qilinadi.
- Invertelashgan fayllarga asoslangan MBBT muhitida ma'lumotlar bazasini loyihalash: Invertelashgan fayllarga asoslangan MBBT muhitida ma'lumotlar bazasini loyihalashning o'ziga xos jihatlari o'rganiladi.
- Ierarxik MBBT muhitida ma'lumotlar bazasini loyihalash: Ierarxik MBBT muhitida ma'lumotlar bazasini loyihalashning asosiy prinsiplari va usullari ko'rib chiqiladi.
- Ma'lumotlarning bo'lingan bazalarini loyihalash: Ma'lumotlarning bo'lingan bazalarini loyihalashning maqsadlari, turlari va usullari tahlil qilinadi.
- Ma'lumotlarning intellektual bazalarini loyihalash: Intellektual ma'lumotlar bazalarini loyihalashning asosiy konsepsiyalari va usullari yoritiladi.
- Ekspert tizimlari: Ekspert tizimlarining mohiyati, tuzilishi, ishlash prinsiplari va ularning qo'llanilishi sohalari ko'rib chiqiladi.
- Sun'iy intellekt tizimiga kirish: Sun'iy intellektning asosiy tushunchalari, rivojlanish tarixi va axborot tizimlaridagi roli o'rganiladi.
- Inson va mashinaning intellekti: Inson va mashinaning intellekti, ularning o'xshash va farqli jihatlari, sun'iy intellektning imkoniyatlari tahlil qilinadi.
- Bilimlar bazalarining tizimlari: Bilimlar bazalarining tuzilishi, vazifalari va ulardan foydalanish texnologiyasi yoritiladi.
- Bilimlarni tarkiblashtirish: Bilimlar tarkibi, ularni tashkil etish va taqdim etish usullari tahlil qilinadi.
- Bilimlarini taqdim etish modellari: Bimlarni taqdim etish modellari, mantikiy modellar, tarmokli semantik modellar, freymli modellar, mahsulotli modellarga oid tushunchalar berilgan.
- Ekspert tizimlarini yaratilishi va ulardan foydalanish: Ekspert tizimlarini yaratish bosqichlari, ularning tuzilishi, turlari va qo'llanilishi sohalari tahlil qilinadi.