Dasturlash uchun masalalar to‘plami

Ushbu kitob dasturlashga oid masalalarni o'z ichiga olgan to'plam bo'lib, asosan oliy o'quv yurtlari talabalari va boshlang'ich dasturchilar uchun mo'ljallangan. To'plamda chiziqli, tarmoqlanuvchi, takrorlanuvchi jarayonlar, massivlar bilan ishlash, satrlar, fayllar, geometriya, algebra va sonli usullarga oid masalalar keltirilgan.

Asosiy mavzular

  • Arifmetik ifodalarni dasturlash tilida yozish: Matematik ifodalarni dasturlash tillarida ifodalash qoidalari va usullari ko'rsatilgan.
  • Chiziqli dasturlash: Chiziqli algoritmga ega bo'lgan masalalarni dasturlash asoslari bayon etilgan.
  • Tarmoqlanuvchi jarayonlarni dasturlash: Tarmoqlanish operatorlari (if-else) va ulardan foydalanib masalalar yechish usullari o'rgatilgan.
  • Takrorlash jarayonlarini dasturlash: Siklik operatorlar (for, while, repeat) va ulardan foydalanib masalalar yechish usullari tushuntirilgan.
  • Harfiy kattaliklar bilan ishlash: Satrlar bilan ishlash, satrlarni qayta ishlash algoritmlari ko'rib chiqilgan.
  • Bir o'lchovli massivlar bilan ishlash: Bir o'lchovli massivlar (vektorlar) va ularni to'ldirish, saralash, qidirish kabi amallar bilan ishlash usullari keltirilgan.
  • Ikki o'lchovli massivlar: Ikki o'lchovli massivlar (matritsalar) bilan ishlash algoritmlari, matritsalarni to'ldirish, saralash, qidirish kabi masalalar yechish usullari ko'rsatilgan.
  • Grafiklar bilan ishlash: Dasturlash tillari yordamida grafik tasvirlarni hosil qilish, geometrik shakllarni chizish va ularni harakatlantirish usullari o'rgatilgan.
  • Elementlari chegaralangan va sanaladigan tiplar: Sanaladigan (enumerated) tiplar va diapazonlar (subrange) bilan ishlash masalalari ko'rib chiqilgan.
  • Protsedura-funksiya: Protseduralar va funksiyalar yordamida dasturlash usullari tushuntirilgan, rekursiv funksiyalar haqida ma'lumot berilgan.
  • Protseduralar: Parametrli protseduralar yordamida masalalarni yechish usullari ko'rsatilgan.
  • Yozuvlar bilan ishlash: Yozuvlar (record) strukturasi va ulardan foydalanib masalalar yechish usullari keltirilgan.
  • Fayllar bilan ishlash: Fayllar bilan ishlash, fayllarni yaratish, o'qish, yozish, fayllarni qayta ishlash algoritmlari o'rgatilgan.
  • Butun sonli masalalar: Butun sonlar bilan bog'liq masalalar, masalan tub sonlar, mukammal sonlar, Eratosfen g'alviri va boshqalar.
  • Sanoq sistemalari: Turli sanoq sistemalarida sonlarni ifodalash va ular ustida amallar bajarish masalalari ko'rib chiqilgan.
  • Geometriya: Geometrik masalalar, masalan, to'g'ri chiziqlar, aylanalar, uchburchaklar va ularning xususiyatlari bilan bog'liq masalalar yechish usullari keltirilgan.
  • Massivlarni tartiblash: Massivlarni saralashning turli algoritmlari, masalan, tanlash usuli, o'rin almashtirish usuli va qo'yish usuli ko'rib chiqilgan.
  • Koʻphadlar bilan ishlash: Ko'phadlar bilan amallar, koeffitsientlarni topish, qiymatni hisoblash kabi masalalar yechish usullari o'rgatilgan.
  • Matrisalarni tuzish va almashtirish: Matritsalarni yaratish, to'ldirish va ularni almashtirish algoritmlari keltirilgan.
  • Matrisalar algebrasi: Matritsalar ustida amallar bajarish, matritsalarni ko'paytirish, teskari matritsani topish kabi masalalarni yechish usullari ko'rsatilgan.
  • Sonli usullar: Tenglamalarni taqribiy yechish usullari, integrallash usullari va differensial tenglamalarni yechish usullari bayon etilgan.
  • Taqribiy hisoblashlar: Ta'qribiy hisoblashlar masalalari yechimlari keltirilgan, epsilon aniqligini hisoblash algoritmlari.
  • Matnlar: Matnlar bilan bog'liq masalalar, so'zlarni ajratish, tahlil qilish, almashtirish kabi amallar ko'rib chiqilgan.
  • Kalendar: Kalendar bilan bog'liq masalalar, sanalarni aniqlash, haftani aniqlash kabi masalalar yechish usullari o'rgatilgan.
  • Kriptografiya: Shifrlash usullari, almashtirish, kodlash va kriptoanaliz kabi masalalar ko'rib chiqilgan.
  • Tasvirlar bilan ishlash: Dasturlash tillari yordamida tasvirlarni yaratish va ularni qayta ishlash usullari bayon etilgan.
  • Harakatli tasvirlar. Multiplikatsiya: Harakatli tasvirlarni yaratish, animatsiya va multiplikatsiya asoslari ko'rib chiqilgan.
  • Oʻyinlar: Dasturlash orqali oʻyinlar yaratish, o'yin logikasini ishlab chiqish va sun'iy intellekt elementlari qo'llash usullari o'rgatilgan.
  • Hamma imkoniyatlarni koʻrib chiqish (Perebor): To'liq qidiruv (brute force) algoritmlari va ularning samaradorligini oshirish usullari keltirilgan.
  • Olimpiada masalalari: Turli xalqaro va milliy olimpiadalardan namunalar, ularni yechish usullari va optimallashtirishga doir maslahatlar.