Фразеологизмы. Употребление фразеологизмов в речи
Ushbu metodik qo'llanma rus tilida "So'z ustasi" to'garagi mashg'ulotini o'tkazish uchun mo'ljallangan. Qo'llanma rus tilshunosligining фразеологизмлар qismiga bag'ishlangan bo'lib, unda фразеологизмларning ta'rifi, turlari, qo'llanilishi va ularni nutqda to'g'ri ishlatish masalalari ko'rib chiqiladi. Qo'llanmada фразеологизмларning kelib chiqishi, ularning lug'aviy ma'nosi va stilistik xususiyatlari haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, qo'llanmada o'quvchilarning фразеологизмлар haqidagi bilimlarini mustahkamlashga qaratilgan turli xil mashqlar va topshiriqlar mavjud.
Asosiy mavzular
- Фразеологизмларнинг таърифи ва ўзига хос хусусиятлари: Фразеологизмларнинг таърифи ва ўзига хос хусусиятлари очиб берилади. Фразеологизмларнинг турли хил маънолари (кўчма, образли) ва уларнинг нутқда тутган ўрни тушунтирилади. Фразеологизмларнинг луғавий маъноси ва стилистик хусусиятларига алоҳида эътибор қаратилади.
- Фразеологизмларнинг келиб чиқиши ва турлари: Фразеологизмларнинг келиб чиқишига кўра турлари ажратилади (масалан, халқ ижодидан олинган фразеологизмлар, адабий асарлардан олинган фразеологизмлар). Фразеологизмларнинг маънодошлиги, зид маънолилиги ва омонимлиги каби хусусиятлари кўриб чиқилади.
- Фразеологизмларни нутқда қўллаш: Фразеологизмларни нутқда тўғри ва ўринли қўллаш қоидалари тушунтирилади. Фразеологизмларни нотўғри қўллаш оқибатлари (масалан, нутқнинг ғализлиги, маънонинг бузилиши) кўрсатиб ўтилади. Фразеологизмларнинг нутқ маданиятини оширишдаги роли таъкидланади.
- Фразеологизмлар билан ишлаш бўйича машқлар: Фразеологизмларнинг маъносини аниқлаш, уларни синоним ва антоним фразеологизмлар билан алмаштириш, берилган вазиятга мос фразеологизмни танлаш каби машқлар келтирилади. Фразеологизмларни ишлатиб гаплар тузиш, матнларда фразеологизмларни топиш ва уларнинг маъносини тушунтириш каби топшириқлар берилади.
- Фразеологизмларнинг луғати: Қўлланмада энг кўп қўлланиладиган фразеологизмларнинг қисқача луғати берилган. Луғатда фразеологизмнинг маъноси ва унинг қўлланилишига мисоллар келтирилган. Луғатга фразеологизмларни тасвирловчи расмлар ҳам киритилган.