Транспорт тоннелларини лойиҳалаш, қуриш ва эксплуатация қилиш

Ushbu kitob transport tonnellarini loyihalash, qurish va ekspluatatsiya qilish asoslarini yoritadi. Unda tonnel turlari, izlanish masalalari, geologik o'rganish vazifalari, avtomobil va temir yo'l tonnellari gabaritlari, tog' bosimi, qurilish asoslari, qazish usullari, shamollatish vazifalari va boshqa muhim jihatlar batafsil bayon etilgan.

Asosiy mavzular

Tonnellarning tasnifi va yo'nalishini qidirish: Tonnellarning ta'rifi, vazifasi bo'yicha turlari, yer yuzasiga nisbatan joylashuvi, chuqurligi va qurilish usullari bo'yicha turlari, sun'iy bo'shliq va uning qismlari, qoplamasi, tepalik va chega tahdidlar, suv oqimlari va xavzalarni kesib o'tishda ko'prik va tonnelni solishtirish, shahar sharoitida estakada va transport tonnellari.
Tonnel yo'nalishining muhandislik-geologik o'rganish bosqichlari: Traassani muhandislik-geologik o'rganish natijasida yoritiladigan masalalar, o'rganish bosqichlari, burģilash usulining mohiyati, oddiy va murakkab sharoitlar, geologik va gidrogeologik quduqlar, tog' jinslarining fizik va mexanik xususiyatlari.
Tog' bosimini oldindan aytish va qoplamalar gabaritlari: Tog' bosimini aniqlovchi omillar, transport tonnellari loyihasida e'tiborga olinadigan omillar, transport tonnellari yotiqligi, ko'rinish sharoiti, avtomobil burilish radiuslari, o'tish gabariti, temir yo'l va avtoyo'l gabaritlari, iqtisodiy talablar.
Yaxlit tonnel qoplamalari konstruktsiyalari: Qoplamalarning vazifasi bo'yicha turlari, ahyosi bo'yicha turlari, konstruktiv yechimlari. Sirtqi va yuk kotaruvchi qoplamalar, yengil qoplamalar, torcret qoplamalar, sachratma-beton va boshqalar.
Yig'ma tonnel qoplamalari konstruktsiyalari: Yig'ma qoplamalarga qo'yiladigan talablar, vazifasi bo'yicha turlari, ahyosi bo'yicha turlari, choyan tyubingli qoplamalar, po'lat tyubinglar va bloklardan yig'iladigan qoplamalar. Doimiy va birlamchi qoplamalar.
Oldindan kuchlantirilgan yig'ma qoplamalar: Qoplamalarni oldindan kuchlantirish maqsadlari, yig'ma tonnel qoplamalarini oldindan kuchlantirish turlari. Po'lat gardishlar, gidravlik domkratlar va tog' jinsiga siqilgan qoplamalar.
Ochiq usulda quriladigan transport tonnellari: Transport tonnellari qismlari, ochiq usulda quriladigan transport tonnellari konstruktsiyalari, yig'ma temirbetondan transport tonnellari. Asos qism, yon devor va ship qismi.
Tog' bosimini aniqlash bo'yicha gipotezalar: Tog' bosimi haqida tushuncha, tog' jinslarining kuchlanganlik holatini tadqiq qilish, birlamchi va ikkilamchi tog' bosimi, tog' bosimi miqdorini aniqlash bo'yicha gipotezalar, Protodkяkonov gipotezasi.
Tog' sun'iy bo'shlig'i qismlari va ularni kazish usullari: Sun'iy bo'shliq turlari, nay qismlari, peshtokoldi oyiqdan ish maydonini kengaytirish, yolaklar va ularning turlari.
Mexanik asboblar yordamida grunt kazish: Tog' jinslarining kaziluvchanlik darajasi, kaziluvchanlik ko'rsatkichlari, kazish usullari, M.M. taklifi bo'yicha tasnifi.
Burģilash-portlatish usulida grunt kazish: Burģilash-portlatish usulining mohiyati va tsikli, ishlarining parametrlari, uyik va kontur shpurlari, aylana, zarbali-burilma va aylana-zarbali burģilash, shpurlar diametrini va chukurliklarini aniqlash, portlatuvchi moddalar sarfini aniqlash.
Tog' usulida tonnellarni qurish: Tonnel qurish bosqichlari, tiralgan gumbaz usulida grunt kazish, kesimni tula ochish usulida grunt kazish, tayanch yadro usulida grunt kazish, yaxlit yuza usulida grunt kazish.
Yaxlit tonnel qoplamalarini qurish: Qurilishda ishlatiladigan betonning uziga xos xususiyatlari va unga qo'yiladigan talablar, koplamalar parallel va ketma-ket qurish usullari, Yumshoq, Kryatosh tog' jinslarida koplamalar qurish.
Mustahkamlash inshootlari turlari: Vaqtinchalik mutahkamlash inshootlari konstruksiyalariga ku’yiladigan talablar, E’och mustaxkamlassh inshootlari konstruksiyalari, p'o'lat mustaxkamlassh inshootlari.
Qalqon usulida tonnel qurish: Kalkonning tariflari, vazifalari, turlari. Kal kon usulida tonnel qurish tartibi. Kalqonlar tasnifi. Kalqon kompleks lari.
Ochiq usulda tonnel qurish: Ochiq usulda tonnel qurishning mohiyati va turlari. Kotlovan usulida tonnel qurishning mohiyati va turlari. Transheya usulida tonnel qurishning mohiyati va bundagi ish jarayonlari.
Tonnel qurish ishlarini tashkil qilish asoslari: Tonnellarni loyihalashda loyiha topshirigi va ishchi chizmalari bosqichlari. Kurilishni tashkil kilish loixasi. Ishlarni bajarish loixasi. Tayyorlash ishlari. Kurilish bosh rejasi. Tsikl va tsikl vakti.
Tonnellarni shamollatishning vazifalari va turlari: Tonnelni shamollatishning makdsadlari. Tonnelni shamollatishda uglerod oksidi bo'yicha zarur havo hajmini aniqlash, issiklik ajralishi bo'yicha.