Генетика ҳəм селекция тийкарлары пəниниң мақсети ҳəм алдына қойған ўазыйпалары. Генетика ҳəм селекция тийкарлары пəни университет ҳəм педагогикалық
Ushbu kitob genetika va seleksiya asoslarini o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, unda genetik tushunchalar, irsiyat, o'zgaruvchanlik, seleksiya usullari, molekulyar genetika va boshqa ko'plab muhim mavzular batafsil yoritilgan. Qo'llanma O'zbekiston Respublikasi oliy o'quv yurtlarida biologiya, ekologiya, agrotexnologiya yo'nalishlari bo'yicha ta'lim olayotgan talabalar uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Genetika va seleksiya fanining asosiy tushunchalari: Genetika fanining maqsadlari, vazifalari, rivojlanish bosqichlari, irsiyat va o'zgaruvchanlikning ahamiyati, biologiya va qishloq xo'jaligidagi roli.
- Hujayra tuzilishi va irsiy material: Hujayraning tuzilishi, yadroning ahamiyati, xromosomalar, DNK va RNK molekulalarining tuzilishi va funksiyalari, genlar va ularning roli irsiyatda.
- Mitoz va meoz: Hujayralarning bo'linish usullari, mitoz va meoz jarayonlarining bosqichlari, xromosomalarning o'zgarishi, irsiy materialning avloddan avlodga o'tishi.
- Monogibrid va digibrid chatishtirish: Mendel qonunlari, dominantlik, resessivlik, genotiplar va fenotiplar, gibrid avlodlarda belgilarning irsiylanishi.
- Genlar o'rtasidagi o'zaro ta'sirlashuv: Komplementarlik, epistaz, polimeriya, genlarning birgalikda ta'siri, pleyotropiya va boshqa genlararo munosabatlar.
- Xromosomal irsiyat nazariyasi: Genlarning xromosomalarda joylashuvi, tsexli irsiyat, krossingover, genetik xaritalar tuzish.
- O'zgaruvchanlik: O'zgaruvchanlikning turlari, modifikatsion o'zgaruvchanlik, mutatsion o'zgaruvchanlik, gen mutatsiyalari, xromosoma mutatsiyalari, genetik rekombinatsiya.
- Selektsiya: Selektsiya usullari, sun'iy tanlash, duragaylash, uzoq duragaylash, poliploidiya, mutagenlar yordamida selektsiya.
- Molekulyar genetika: DNK replikatsiyasi, transkripsiya, translyatsiya, genetik kod, oqsillar biosintezi, gen injeneriyasi.
- Odam genetikasi: Odam genetikasini o'rganish usullari, genealogik usul, egizaklar usuli, sitogenetik usul, molekulyar-genetik usullar, irsiy kasalliklar, tibbiy genetika.
- Ontogenez genetikasi: Jinsiy ontogenezning genetik mexanizmlari va jinsning irsiylanishi. Ontogenezda genlar harakati.
- Populyatsion genetika: Populyatsiya tuzilishi, populyatsiyada genlar konsentratsiyasi va genotip nisbati. Hardy-Weinberg qonuni.