Материклар ва океанлар табиий географияси

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi tomonidan tavsiya etilgan va Oliy o'quv yurtlari talabalari uchun mo'ljallangan "Materiklar va okeanlar tabiiy geografiyasi" fanidan muammoli ma'ruzalar matni hisoblanadi. Kitobda Yevrosiyo, Shimoliy Amerika kabi materiklar hamda ularning iqlimi, ichki suvlari, tabiiy zonalari va geografik o'lkalari batafsil yoritilgan.

Asosiy mavzular

Yevropaning shakllanish tarixi, relyefi, foydali qazilmalari: Ushbu mavzuda Yevrosiyo materigi haqida umumiy ma'lumotlar, Yevropa qit'asining paydo bo'lishi, rivojlanish tarixi, relyefi, geologik tuzilishi va foydali qazilmalari o'rganiladi. Tayanch iboralar: Kuma-Manich botig'i, Nordkin burni, Voegza tog'lari, Fennoskandiya, Ben-nevis botig'i, Renos koni, Germaniya-Polsha tekisligi, Dinara tog'lari. Yevrosiyo materigiga umumiy ta'rif, Yevropaning shakillanish tarixi, relyefi va geologik tuzilishi, foydali qazilmalari keltirilgan.
Yevropaning iqlimi va ichki suvlari: Ushbu mavzu Yevropa iqlimiga ta'sir qiluvchi omillar, iqlimning o'ziga xos belgilari, qit'a joylashgan iqlim mintaqalari va Yevropaning ichki suvlariga bag'ishlangan. Tayanch iboralar: Radiatsiya balansi, Norvegiya daryo tipi, Sharqiy Skandinaviya daryolari, Finlyandiya daryo tipi, Germaniya-Polsha tekisligi sharqining o'tkinchi iqlim tipidagi daryolari, Veneŕn 5546 km, Chayma - 1800 km, Jeneva 586 km, Boden - 538 km.
Yevropaning tabiat zonalari: Ushbu mavzu Yevropadagi Arktika va subarktik mintaqalar, mo'tadil mintaqa, subtropik mintaqa va ularning geografik zonalarini, o'simliklar va hayvonot dunyosini o'z ichiga qamrab oladi. Tayanch iboralar: Tomillyara formatsiyalari. Buta formatsiyalari. Sfaznum botqoo'lari. Eroziyalirel'ef shakllari. Eroziyaliretsesslar. Landshaft biokomponentlari. Gidrogeologik rejim.
Yevropaning geografik o'lkalari: Ushbu mavzu Evropaning geografik o'lkalari va ularning ta'biiy sharoitlariga bag'ishlangan. Bu o'lkalar: Shimoliy Garbiy Yevropa, Islandiya, O'rta Yevropa tekisligi, Garbiz Yevropa, Alirp-Karpat Yevropasi, Janubiz togli Yevropa. Tayanch iboralar: Epsilon rejimlarini, o'rganishni rejalashtirish;
Osiyo: shakllanish tarixi, relyefi, foydali qazilmalari: Ushbu mavzu Osiyoning geografik o'rni, geologik tuzilishi, foydali qazilmalari, relyefi va asosiy hududlari haqida ma'lumot beradi. Tayanch iboralar: Balandlik amplitudasi, morpostrukturatipo, mega shakllar, Burmalangan negiz, qadimiy yadrolar.
Osiyoning iqlimi va ichki suvlari: Ushbu mavzu Osiyoning iqlimiga ta'sir etuvchi omillar, iqlim mintaqalari va ichki suvlari haqida ma'lumot beradi. Tayanch iboralar: Arit iqlim, mavsumicirkulyatsiya, issiklik rejimt, relikt ko'llar.
Osiyoning tabiat zonalari: Ushbu mavzu Osiyoda ekvatordan to subarktikagacha bo'lgan turli tabiat zonalarini o'rganadi. Har bir zonaning o'ziga xos iqlimi, tuprog'i, o'simliklari va hayvonot dunyosi haqida ma'lumotlar beriladi. Zona ichida yashovchi o'simliklar va hayvonlar olami keltiriladi
Shimoliy Amerika: shakllanish tarixi, relyefi va foydali qazilmalari: Ushbu mavzu Shimoliy Amerikaning geologik shakllanish tarixi, topografiyasi va foydali qazilmalarini qamrab oladi.Shimoliy Amerkaning relyef tuzilishi va bu materikning rivojlanish tarixi to'g'risida batafsil ma'lumot berilgan.
Shimoliy Amerika materigining iqlimi va ichki suvlari: Ushbu mavzu Shimoliy Amerikaning iqlimi qanday hosil bo'lishi va qanday omillar unga ta'sir qilishi, shuningdek, ichki suv tizimini muhokama qiladi. Bu erda dengiz va suv quduqlari, daryo va dengizlar va boshqalar haqida batafsilroq ma'lumotlar mavjud
Shimoliy Amerikaning tabiat zonalari: Ushbu mavzuda Amerika materigining tabiiy zonalarining tavsifi berilgan. Barcha tabiiy resurslar va ularning xarakteristikalari batafsil yoritilgan.