Uliwma til bilimi pa`ninen
Ushbu kitob "Umumiy tilshunoslik" fanining ma'ruza matnlari bo'lib, unda tilshunoslikning nazariy asoslari, tarixi, metodlari va boshqa ilmlar bilan aloqasi kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Kitob talabalarga mo'ljallangan bo'lib, ularga til haqidagi bilimlarni tizimli ravishda o'rgatishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Tilshunoslikning ob'ekti, vazifalari, asosiy tushunchalari va til bilimining boshqa ilmlar bilan aloqasi bayon etilgan. Tilning jamiyatdagi roli va ahamiyati ochib berilgan.
- Til bilimining tarixi: Tilshunoslik fanining shakllanishi, rivojlanishi va turli davrlardagi yutuqlari haqida ma'lumot beriladi. Qadimgi Sharq, Yunoniston, Rim va boshqa hududlardagi tilshunoslik maktablari ko'rib chiqiladi.
- Tilshunoslik metodlari: Tilshunoslikda qo'llaniladigan asosiy tadqiqot usullari, jumladan, qiyosiy-tarixiy, struktural, statistik va boshqa metodlar haqida ma'lumotlar keltiriladi.
- Til va jamiyat: Tilning ijtimoiy mohiyati, jamiyat bilan aloqasi, ijtimoiy omillarning tilga ta'siri masalalari o'rganiladi. Shuningdek, til va madaniyat, til va etnos o'rtasidagi munosabatlar ko'rib chiqiladi.
- Til va tafakkur: Til va tafakkur o'rtasidagi aloqa, fikrlash jarayonlarining tilda aks etishi, tilning kognitiv funktsiyalari haqida ma'lumot beriladi.
- Til sistemasi va strukturasi: Tilning tizimli tashkil etilganligi, uning elementlari o'rtasidagi munosabatlar, til sathlari (fonetika, morfologiya, sintaksis) va ularning o'zaro ta'siri masalalari yoritiladi. Tushunchalar orasida sistema va struktura birligi, o'zgesheligi ochib beriladi.
- Til va boshqa aloqa vositalari: Tilning boshqa aloqa vositalaridan (mimika, imo-ishoralar, sun'iy tillar va h.k.) farqi, ularning o'zaro aloqasi va til bilan birgalikda qo'llanilishi masalalari ko'rib chiqiladi.