Малака ошириш ва кайта тайёрлашнинг барча тоифа тингловчилари учун умумий бўлган «Давлат ва хукук асослари»
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi xalq ta'limi tizimi uchun mo'ljallangan bo'lib, M.Behbudiy nomidagi Samarqand viloyat pedagoglarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti tomonidan ishlab chiqilgan. Kitob davlat va huquq asoslari kursini o'rganish uchun mo'ljallangan ma'ruzalar matnidan iborat. Unda davlatning kelib chiqishi, mohiyati, vazifalari, shakllari, huquq turlari, O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi kabi mavzular yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Davlatning kelib chiqishi: Davlatning kelib chiqishi turli nazariyalar (patriarxal, zo'ravonlik, irrigatsiya, teologik, shartnomaviy, psixologik, marksistik) asosida tahlil qilinadi. Har bir nazariyaning asosiy g'oyalari va vakillari keltiriladi.
- Ilk davlatlarning paydo bo'lishi: Eng qadimgi davlatlar Mesopotamiya, Mesoamerika va Tog'li Peruda paydo bo'lganligi, ularning xususiyatlari (shahar-davlat shakli, ijtimoiy tabaqalanish, mehnat taqsimoti) va boshqaruv tizimi ko'rib chiqiladi.
- Davlatning shakllari: Davlat shakllarining turlari (monarxiya, respublika, federatsiya, demokratiya) va ularning xususiyatlari ochib beriladi. O'zbekistonning davlat tuzilishi xususiyatlari bayon etiladi.
- Davlatning mohiyati, belgilari va vazifalari: Davlatning mohiyati turli yondashuvlar (sinfiy, umumiijtimoiy) asosida aniqlanadi. Davlatning asosiy belgilari (hudud, aholi, hokimiyat, huquq, soliqlar) va vazifalari (ichki va tashqi) tavsiflanadi.
- Huquq va uning turlari: Huquqning ta'rifi, mohiyati va ahamiyati, huquq tizimi (konstitutsiyaviy, ma'muriy, fuqarolik, jinoyat va boshqa huquq turlari) ko'rib chiqiladi. Har bir huquq sohasi haqida qisqacha ma'lumot beriladi.
- O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi: O'zbekiston Konstitutsiyasining qabul qilinishi, ahamiyati va asosiy tamoyillari yoritiladi. Konstitutsiyaning tuzilishi, davlat tuzumi, inson huquqlari, saylov tizimi kabi masalalari tahlil qilinadi.
- Jamiyat, davlat, huquq: Zamonaviy rivojlanish tendentsiyalari va istiqbollari: Ushbu mavzuda jamiyat, davlat va huquq tushunchalarining zamonaviy tendensiyalari va istiqbollari haqida so'z boradi hamda fuqarolik jamiyati tushunchasi va uni shakllantirish yo'llari ko'rsatiladi.
- Huquqiy davlat va hokimiyatlarning bo'linishi tamoyillari: Ushbu mavzuda huquqiy davlat tushunchasi, hokimiyatning bo'linishi tamoyillari, davlat hokimiyatining ijro organlari va O'zbekiston Respublikasining sud organlari tizimi ko'rib chiqiladi.
- O'zbek Milliy davlatchiligining zamonaviy rivojlanishi: Ushbu mavzuda O'zbek Milliy davlatchiligining zamonaviy rivojlanishi, O'zbekiston Respublikasi davlat hokimiyatining tuzilishi va O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi haqida ma'lumot beriladi.