Умумий психология
Ushbu kitob psixologiya fanining asosiy tushunchalari, vazifalari va tadqiqot metodlariga bag'ishlangan. Unda psixikaning mohiyati, uning shakllari va fiziologik asoslari keng yoritilgan. Kitobda insonning bilish jarayonlari, xususan sezgi, idrok, diqqat, xotira, tafakkur va xayol kabi muhim mavzular chuqur tahlil etilgan. Shuningdek, his-tuyg'ular, temperament va xarakter masalalari ham batafsil ko'rib chiqilgan. Kitob psixologiya sohasida bilim olishni boshlaganlar uchun ajoyib qo'llanma bo'lishi mumkin.
Asosiy mavzular
- Psixologiyaning predmeti, vazifalari va metodlari: Psixologiya fanining mohiyati, psixikaning o'rganish obyekti sifatida tavsifi. Psixologiyaning asosiy vazifalari va tarmoqlari. Psixologik qonuniyatlarni aniqlash metodlari, ularning afzalliklari va kamchiliklari.
- Sezgi: Sezgi haqida umumiy tushuncha, sezgi turlari (ko'rish, eshitish, hid bilish, ta'm bilish va boshqalar), ularning fiziologik asoslari. Sezgi qonuniyatlari va ularning amaliy ahamiyati.
- Idrok: Idrokning mohiyati, sezgidan farqi. Idrokning xususiyatlari: yaxlitlik, ob'ektivlik, doimiylik va anglanganlik. Idrok illuziyalari va ularning sabablari. Turli sharoitlarda idrokning o'zgarishi.
- Diqqat: Diqqatning ta'rifi, fiziologik asoslari. Diqqatning turlari: ixtiyoriy, ixtiyorsiz va post-ixtiyoriy diqqat. Diqqatning xususiyatlari: konsentratsiya, hajmi, taqsimlanishi, barqarorligi. Diqqatni rivojlantirish yo'llari.
- Xotira: Xotira haqida tushuncha, uning fiziologik asoslari. Xotira jarayonlari: esda olib qolish, saqlash, esga tushirish va tanish. Xotira turlari: hissiy, harakatli, obrazli, verbal-mantiqiy. Xotirani yaxshilash usullari.
- Tafakkur: Tafakkurning mohiyati, sezgi va idrokdan farqi. Tafakkur shakllari: tushuncha, hukm va xulosa chiqarish. Tafakkur operatsiyalari: analiz, sintez, taqqoslash, umumlashtirish, abstraksiyalash va konkretlashtirish. Ijodiy tafakkur va uning xususiyatlari.
- Xayol: Xayolning ta'rifi va fiziologik asoslari. Xayol turlari: ixtiyoriy va ixtiyorsiz xayol. Xayolning funktsiyalari: bilish, affektiv, himoya. Ijodiy xayol va uning o'ziga xosliklari.
- Hissiyotlar va emotsiyalar: Hissiyotlar va emotsiyalar haqida tushuncha. Emotsiyalarning fiziologik mexanizmlari. Hissiyotlarning turlari: quvonch, g'azab, qo'rquv, qayg'u va boshqalar. Hissiyotlarning ifodalanishi va ularning tarbiyaviy ahamiyati. Emotsional holatlar: stress, afsuslanish, apatiya, qo'rquv.
- Temperament: Temperament haqida tushuncha va temperament asosiy tiplarining xarakteristikasi: xolerik, sangvinik, flegmatik va melanxolik. Oliy nerv faoliyati tiplari va temperamentning fiziologik asosi. Temperamentni hisobga olishning ahamiyati.
- Xarakter: Xarakter haqida tushuncha, xarakterning tuzilishi, xarakterning shakllanishi. Xarakter aksentuatsiyalari. Irodaviy sifatlar va ularning ahamiyati.