Функциональная грамматика
Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Xalq taʼlimi vazirligi tomonidan tavsiya etilgan boʻlib, Qoʻqon shahar pedagogika institutida talabalarga rus tili va adabiyoti yoʻnalishi boʻyicha "Funksional grammatika" kursida laboratoriya mashgʻulotlari uchun moʻljallangan. Kitobda limitativ vaziyatlar, fazoviy maʼnolarni ifodalovchi feʼllar va ularning qoʻllanilishi kabi mavzular yoritilgan. Mashgʻulotlar talabalarning nazariy bilimlarini mustahkamlashga va amaliy koʻnikmalarini rivojlantirishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Limitativ vaziyatlar: Protsessuallik tushunchasi, jarayonning chegaraga nisbati, natijaning jarayon bilan bogʻliqligi. Jarayonli vaziyatlarning asosiy elementlari: dinamiklik, oʻrtalik. Kuzatuvchining jarayonni kuzatish vositalari, vaqti va joyi.
- Fazoviy ma'noli fe'llar: Fazoviy (fazis) determinatsiya, "boshlamoq", "toʻxtamoq", "davom etmoq" feʼllarining maʼnolari va qoʻllanilishi. Noaniq feʼllarning tavsifi. Harakatning boshlanishini ifodalovchi qoʻshimchalar (prefiks) va ularning feʼllar bilan birikishi. Boshlanish feʼllarining konstruksiyalari.
- Harakatning davomiyligini ifodalovchi vositalar: "Davom etmoq" feʼlining tavsifi va konstruksiyalari. "Qolmoq"/"qolish" feʼlining tavsifi va konstruksiyalari. Boshlanish feʼllarining asosiy turlari: sifatlarni, predmetlarning holatini, hissiy va fiziologik holatlarni, fazoviy holatni ifodalovchi noaniq predikatlar.