Фурқат абадияти
Ushbu maqola Zokirjon Furqat hayoti va ijodiga bag'ishlangan. Furqat o'zbek madaniyati tarixida yorqin shaxs, ulkan ijodkor va qomusiy olim sifatida ta'riflanadi. Uning lirik she'rlari, nasri, publitsistikasi o'zbek adabiyotining xazinasini boyitgan. Shuningdek, u adabiyotshunos, tarixchi, etnograf, tarjimon, jurnalist, xattot, geograf va tabib sifatida ham tanilgan. Maqolada Furqatning madaniyatga qo'shgan hissasi, uning Qo'qonda tug'ilgani, ta'lim olgani, ijodiy faoliyati, sayohatlari, Rossiya mustamlakachiligiga qarshi noroziligi, Yevropa madaniyati bilan tanishuvi va ijodining so'nggi yillari haqida ma'lumot berilgan.
Asosiy mavzular
- Ilk yillar va ta'lim: Furqat Qo'qonda tug'ilgan va bolaligidan ilmga intilgan. Maktab va madrasada tahsil olgan, arab va fors tillarini o'rgangan, Sharq adabiyotining mumtoz vakillarining asarlarini mutolaa qilgan.
- Ijodiy faoliyat: Furqat 9 yoshidan she'r yozishni boshlagan. Uning she'rlari qo'lyozma bayozlarda tarqalgan, g'azallari va muxammaslariga kuy bastalangan. Shuningdek, u publitsistik maqolalar, fel'etonlar va pamfletlar yozgan.
- Sayohatlar va Yevropa madaniyati bilan tanishuv: Furqat 30 yoshida Qo'qonni tark etib, Samarqand, Buxoro, Krasnovodsk, Boku, Tiflis, Batumi orqali Istanbulga borgan. U yerda bir muddat istiqomat qilib, Yunoniston va Bolgariyaga sayohat qilgan. Shuningdek, Makka, Madina va Misrda ham bo'lgan.
- Rossiya mustamlakachiligiga munosabat: Furqat Rossiya mustamlakachiligiga qarshi norozilik bildirgan va bu haqda "Munojat-musaddas" asarini yozgan. Keyinchalik Yevropa madaniyati bilan tanishgach, ilm-ma'rifat xalqni mustamlakachilikdan ozod qiladi degan xulosaga kelgan.
- So'nggi yillar va meros: Furqat umrining oxirida Yarkentda yashab, tabiblik va xattotlik bilan shug'ullangan. Uning qabri Yarkentda joylashgan. Furqatning ilmiy-adabiy merosi o'zbek adabiyoti tarixida muhim o'rin tutadi.