Мантиқ
Ushbu kitob mantiq fanining asosiy tushunchalari, qonunlari va usullarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda tafakkurning shakllari (tushuncha, hukm, xulosa chiqarish), mantiqiy amallar, isbotlash nazariyasi va gipotezalar ko'rib chiqiladi. Kitob, asosan, yuridik institutlar talabalari va mantiq fani bilan qiziquvchilar uchun mo'ljallangan bo'lib, unda mantiqning nazariy va amaliy jihatlari yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Mantiqning predmeti va ahamiyati. Asosiy tafakkur qonunlari.: Mantiqning o'rganish predmeti, tafakkur shakllari (tushuncha, hukm, xulosa), mantiq va til, mantiq fanining nazariy va amaliy ahamiyati, asosiy mantiqiy qonunlar (ayniyat, nozidlik, uchinchisi istisno, yetarli asos) haqida ma'lumot beriladi.
- Tushuncha: Tushunchaning umumiy mantiqiy tavsifi, mazmuni va hajmi, tushunchalar o'rtasidagi munosabatlar, tushunchalar ustida bajariladigan amallar (umumlashtirish, chegaralash, ta'riflash, bo'lish, qo'shish, ayirish), turli mashqlar yoritiladi.
- Hukm (Mulohaza): Hukmning umumiy mantiqiy xarakteristikasi, hukm va gap, oddiy hukm, uning tarkibi va turlari, hukmlar o'rtasidagi munosabatlar (zidlik, qarama-qarshilik, bo'ysunish), murakkab hukmlar, misollar keltirilgan.
- Xulosa chiqarish: Xulosa chiqarish haqida umumiy ma'lumot, xulosa chiqarishning turlari (deduktiv, induktiv, analogiya bo'yicha), deduktiv (sillogistik) xulosa chiqarish, induktiv xulosa chiqarish (to'liq va to'liqsiz induksiya), analogiya bo'yicha xulosa chiqarish, takrorlash uchun savollar va turli mashqlar ko'rsatilgan.
- Dalillash nazariyasining mantiqiy asoslari: Argumentlash va ishonch-e'tiqodning shakllanishi, isbotlash (uning tuzilishi va turlari), rad etish (raddiya), isbotlash va rad etish qoidalari hamda ularni buzish natijasida uchraydigan xatolar (sofizmlar va paralogizmlar, mantiqiy paradoks), muammo, gipoteza, nazariya kabi tushunchalar bayon etilgan.